Αρκαδία - Κρήτη: "Δεσμοί και σχέσεις χιλιάδων χρόνων"
Το σημείωμα αυτό δεν αποτελεί μια ιστορική ανάλυση των διαχρονικών σχέσεων ανάμεσα σε δύο κατεξοχήν ιστορικές περιοχές της χώρας. Σκοπό έχει να υπενθυμίσει στους σύγχρονους Έλληνες και ιδιαίτερα στους Κρήτες και Αρκάδες, στις δύσκολες εποχές που περνάει η χώρα, τους κοινούς δεσμούς και αγώνες για τη ζωή, την ανεξαρτησία και την πρόοδο.
Από την προϊστορική περίοδο ξεκινούν οι σχέσεις της Κρήτης και Αρκαδίας.Αυτό το γεγονός πιστοποιούν οι κοινοί μύθοι για τη γέννηση του Δία, είτε με την εκδοχή της κρητογένεσης είτε της αρκαδογένεσης και της επιβολής του δωδεκάθεου σε όλο τον τότε ελληνικό χώρο.Οι δεσμοί αυτοί που ξεκινούν είτε από την Μινωική είτε την Μυκηναϊκή περίοδο συνεχίζονται στα αρχαϊκά χρόνια με τις μεταναστεύσεις αρκάδων στην Κρήτη.Η Γόρτυνα της Αρκαδίας και η Γορτύνη της Κρήτης είναι ενα πρώτο στοιχείο για τη συνάφεια των δύο περιοχών.Η αρχαϊκή πόλη της Αρκαδίας στην Κρήτη, κοντά στο <<Αρκαδιοχώρι>> που εξελίχθηκε φραστικά στο σημερινό Αρκαλοχώρι, επιβεβαιώνει αυτη την άποψη.Η παραπλήσια πολιτειακή οργάνωση με το Κοινό των Κρητών και το Κοινό των Αρκάδων στα ύστερα κλασσικά χρόνια της αρχαιότητας ίσως αποτελεί συνέχεια αυτών των σχέσεων.
Στα χριστιανικά χρόνια γνωστή είναι η Μητρόπολη της Αρκαδίας που στις μέρες μας εξελίχθηκε σε Μητρόπολη Γορτύνης και Αρκαδίας, με έδρα τις Μοίρες στην κεντρική και νότια Κρήτη.Στην Αρκαδία γνωστοί είναι Κρήτες ζωγράφοι που αγιογράφησαν εκκλησιές και μοναστήρια στα οθωμανικά χρόνια.
Στα νεότερα χρόνια πέρα από την συμμετοχή πολλών Αρκάδων και Κρητών στη <<Φιλική Εταιρεία>> και τον πρωταγωνιστικό ρόλο που διαδραμάτησαν οι περιοχές αυτές στον αγώνα της Ανεξαρτησίας, είναι ιστορικά επιβεβαιωμένη η συμμετοχή Κρητών εθελοντών στις επιχειρήσεις στην Πελοπόννησο και ιδιαίτερα στην Αρκαδία.Στον αγώνα για ανεξαρτησία, που συνέχισαν οι Κρήτες, Αρκάδες εθελοντές πήραν μέρος με πιο γνωστό το διοικητή του ολοκαυτόματος της Μονής Αρκαδίου Ιωάννη Δημακόπουλο από τη Βυτίνα.
Μετά το αντιδικτατορικό κίνημα στα Χανιά το 1938, Πελοποννήσιοι, μεταξύ αυτών πολλοί Αρκάδες, ως στρατοχωροφύλακες μεταφέρθηκαν στην Κρήτη από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου για την αποτροπή νέας εξέγερσης.Αυτοί πήραν μέρος στη μάχη της Κρήτης το Μάιο του 1941 και αρκετοί έπεσαν σε Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο.
Πολλοί Κρητικοί μετά την κατάρρευση του μετώπου το 1941 δεν μπόρεσαν να επιστρέψουν στην Κρήτη και αρκετοί παρέμειναν στην Πελοπόννησο.Η πλειοψηφία από αυτούς εντάχθηκε στην Αντίσταση.Ενδεικτικά αναφέρω τον αξιωματικό Γ.Παντελάκη(Αμαριώτης) που σκοτώθηκε στο Βαλτέτσι τον Ιούνιο του 1944 σε μάχη του ΕΛΑΣ με τα Τάγματα Ασφαλείας και τον αξιωματικό Γ.Αρετάκη(Σφακιανό) που πήρε μέρος ως αξιωματικός του ΕΛΑΣ και αργότερα στον Εμφύλιο ως στέλεχος του ΔΣΕ με τραγικό τέλος.Ο Αρκάς, από τα Βέρβενα, Καπετάνιος λόχου του 11ου Συντάγματος Αρκαδίας του ΕΛΑΣ στον εμφύλιο πήρε μέρος ως Καπετάνιος του ΔΣΕ στις Μαδάρες και Σέλινο όπου σκοτώθηκε από προδοσιά μετά τη λήξη του.
Ο Μίκης Θεοδωράκης έζησε τα εφηβικά του χρόνια στην Τρίπολη, όπου άρχισε την συμμετοχή του στους λαϊκούς αγώνες και έγραψε τα πρώτα έργα.Στη δικτατορία για αρκετό χρόνο έμεινε εξόριστος στη Ζάτουνα της Γορτυνίας όπου έγραψε τα μουσικά έργα γνωστά ως <<Αρκαδίες>>.
Ο μεγάλος αρχαιολόγος Γ.Σακελλαράκης που συνέβαλε σημαντικά στην αρχαιολογική έρευνα της Κρήτης,ήταν Αρκαδικής καταγωγής από τον Αγιο Πέτρο της Κυνουρίας.
Αυτά τα στοιχεία,ίσως και άλλα που διαφεύγουν της αντίληψής μου, μπορούν να αναδειχθούν σε εκδηλώσεις σε Κρήτη και Αρκαδία,συντηρώντας την ιστορική μνήμη και ανοίγοντας γέφυρες επικοινωνίας και συνεργασίας των δύο κατεξοχήν ιστορικών περιοχών.
Σε αυτή τη κατεύθυνση στο παρελθόν έγινε ένα βήμα με την αδελφοποίηση των <<Καποδιστριακών>> δήμων Γορτύνης και Γόρτυνας, που δυστυχώς πια δεν υπάρχουν.
Οι πατριωτικοί σύλλογοι Αρκάδων και Κρητών, η Τοπικη Αυτοδιοίκηση, μα προπάντων οι εθνικά ευαίσθητοι πολίτες που ανησυχούν για το μέλλον της χώρας έχουν το λόγο.
Παναγιώτης Βέμμος