Απόφαση – σταθμός του Ελεγκτικού Συνεδρίου για Δήμους και Περιφέρειες
Απόφαση – σταθμός του Ελεγκτικού Συνεδρίου: Ανοίγει ο δρόμος για τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού για τη στελέχωσή τους μέσω προγραμματικών συμβάσεων με Αναπτυξιακούς Οργανισμούς και Δίκτυα Δήμων για τη διοικητική τους υποστήριξη
Πρόκειται για την υπ’ αριθ. 1701/2021 απόφαση του 7ου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία έγινε δεκτή προσφυγή ανάκλησης που άσκησε Δήμος της Περιφέρειας Αττικής κατά Πράξης Επιτρόπου, με την οποία είχε απορριφθεί σχέδιο προγραμματικής σύμβασης μεταξύ του εν λόγω Δήμου και Δικτύου Δήμων της ίδιας Περιφέρειας. Με την απόφασή του το 7ο Τμήμα του Ελεγκτικού Συνεδρίου έκρινε ότι δεν κωλύεται η υπογραφή της εν λόγω προγραμματικής σύμβασης, η οποία έχει ως αντικείμενο την διοικητική και τεχνική υποστήριξη της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών και Περιβάλλοντος του Δήμου από το Δίκτυο Δήμων για την εκτέλεση του Τεχνικού Προγράμματος του Δήμου για την επόμενη τριετία.
Μέχρι στιγμής, με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο οι προγραμματικές συμβάσεις που γίνονταν δεκτές από το Ελεγκτικό Συνέδριο περιορίζονταν μονάχα στην τεχνική υποστήριξη των Τεχνικών Υπηρεσιών των ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, χωρίς παράλληλα να επεκτείνονται και στη διοικητική τους υποστήριξη, η οποία παρουσιάζει σημαντική ελλιπή στελέχωση ανθρώπινου δυναμικού. Ωστόσο, με την προσφάτως εκδοθείσα απόφαση «σταθμό» του Ελεγκτικού Συνεδρίου ανοίγει πλέον ο δρόμος για την αποκατάσταση της ανωτέρω ελλείψεως.
Το σκεπτικό της απόφασης:
Με την υπ’ αριθ. 1701/2021 απόφαση του Ελεγκτικού Συνεδρίου κρίθηκε ότι: «υπό τις συνθήκες αυτές και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά ανωτέρω, το Δικαστήριο κρίνει ότι η εξεταζόμενη προγραμματική σύμβαση παροχής τεχνικής υποστήριξης έναντι αντιπαροχής – αμοιβής που δεν υπερβαίνει τα έξοδα που συνεπάγεται η εκτέλεση της παροχής εμπίπτει στο πλαίσιο των θεσμικών σκοπών και δραστηριοτήτων δημοσίου συμφέροντος αμφοτέρων των αντισυμβαλλομένων καθιστώντας δυνατή την αποτελεσματικότερη λειτουργία της διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών το Δήμου …. και τη διασφάλιση της εκπλήρωσης της αναπτυξιακής της αποστολής. Περαιτέρω, το αντικείμενο αυτής, ως ανταποκρινόμενο τόσο στο εγκριθέν από το Δήμο κατά το άρθρο 208 του ΚΔΚ ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα αυτού για το έτος 2021 όσο και στα βασικά μεγέθη των σκοπούμενων για τα επόμενα δυο έτη εργασιών που αποτελούν εν πολλοίς τη συνέχιση του Τεχνικού Προγράμματος του έτους 2021 στο πλαίσιο και του ευρύτερου επιχειρησιακού προγράμματος του Δήμου κατά το άρθρο 206 του ΚΔΚ είναι επαρκώς προσδιορισμένο και ο περί αοριστίας του προβαλλόμενος με την προσβαλλομένη λόγος είναι απορριπτέος. Εφόσον δε στη σύμβαση περιλαμβάνονται όλα τα αναγκαία τυπικά στοιχεία, η σύναψή της είναι σύμφωνη με τα άρθρα 100 και 44 του ν.4412/2016, όπως αυτά διαμορφώθηκαν με τις προδιαληφθείσες πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις με σκοπό να συμβάλλουν στη διασφάλιση της τεχνικής και της συνυφασμένης με αυτή διαχειριστικής επάρκειας των Δήμων, που απαιτούνται για τη μέγιστη απορρόφηση των διαθέσιμων αναπτυξιακών κονδυλίων. Περαιτέρω, η σύναψη της σύμβασης είναι νόμιμη και υπό το πρίσμα του δικαίου της Ένωσης, ως μη αντιτιθέμενη στην αρχή του ελεύθερου ανταγωνισμού, εφόσον το μετέχον Δίκτυο δεν μπορεί, λαμβανομένων υπόψη των θεσμικών και καταστατικών του σκοπών, να θεωρηθεί ως οικονομικός φορέας, ήτοι φορέας που προσφέρει υπηρεσίες στην ελεύθερη αγορά, δυνάμενος να περιέλθει σε προνομιακή θέση έναντι των ανταγωνιστών του. Αντιθέτως, διέπεται από νομοθετικές και καταστατικές ρυθμίσεις που καθιερώνουν: α) τη συνεργασία του με τα μέλη του με αποκλειστικό σκοπό την αποτελεσματικότερη άσκηση των γενικού συμφέροντος δραστηριοτήτων τους που εμπίπτουν στον κύκλο των αρμοδιοτήτων τους, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις δημοσίου χαρακτήρα παρεμβάσεις του Δικτύου στο πλαίσιο των προγραμμάτων που υλοποίησε αποκλειστικά, ήτοι πέραν του 80% των δραστηριοτήτων του, προς όφελος των μελών του κατά τις χρήσεις 2017, 2018 και 2019, οι οποίες περιλαμβάνονται στις υποβληθείσες από το ΔΣ αυτού Εκθέσεις Διαχείρισής του προς την ετησία τακτική Γενική Συνέλευση των εταίρων ενόψει έγκρισης των οικείων χρηματοοικονομικών του καταστάσεων και β) τον έλεγχό του από τους μετέχοντες σε αυτό Δήμους, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και ο Δήμος ….., στους οποίους όπως προαναφέρθηκε, ανήκει το σύνολο σχεδόν των εταιρικών του μεριδίων και των μελών του Διοικητικού του Συμβουλίου. Κατά συνέπεια, και σε αντίθεση με όσα έγιναν δεκτά με την προσβαλλομένη, όπου εφαρμόστηκαν εσφαλμένα οι διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 12 του ν.4412/2016, οι οποίες δεν ετύγχαναν εφαρμογής, διότι διέπουν τις περιπτώσεις οριζόντιας συνεργασίας δημοσίων φορέων, στις οποίες κανένας από τους εμπλεκόμενους φορείς δεν ασκεί έλεγχο επί των λοιπών συμβαλλομένων, η ελεγχόμενη σύμβαση πληροί το σύνολο των κριτηρίων που θέτει η αναλυθείσα ανωτέρω παρ.3 του εν λόγω άρθρου 12 και νομίμως συνάπτεται χωρίς διαγωνισμό ως προγραμματική, εξερχόμενη του πεδίου εφαρμογής των ρυθμίσεων του δικαίου της Ένωσης που διέπουν τις διαδικασίες ανάθεσης.».
Ως δήλωσε η δικηγόρος Αθηνών Ναταλία Παναγιωτοπούλου, που αρχικώς εισηγήθηκε την άσκηση της προσφυγής και εν συνεχεία χειρίστηκε με απόλυτη επιτυχία την εκδίκασή της στο Ελεγκτικό Συνέδριο: «Με την έκδοση αυτής της θετικής και δίκαιης απόφασης του Ελεγκτικού Συνεδρίου, κάμφθηκε η σθεναρή και αδικαιολόγητη άρνηση της Επιτρόπου να εφαρμόσει το Νόμο, ενώ αντίθετα οι δικαστές του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την ομόφωνη απόφασή τους έλαβαν υπόψη τους τόσο το γράμμα όσο και το πνεύμα της νέας νομοθετικής πρόβλεψης του ν.4674/2020, που σκοπό είχε να ενισχύσει τους ΟΤΑ α΄ και β΄ βαθμού, μέσα από την κατάρτιση προγραμματικών συμβάσεων με αναπτυξιακούς οργανισμούς και δίκτυα δήμων για την αντιμετώπιση των ελλείψεων ανθρώπινου δυναμικού σε θέσεις διοικητικής υποστήριξης. Ανοίγει πλέον ο δρόμος για όλους τους ΟΤΑ να κινηθούν στο ίδιο πλαίσιο και να καταρτίσουν ανάλογες προγραμματικές συμβάσεις με Αναπτυξιακούς Οργανισμούς και Δίκτυα Δήμων όχι μόνο για την τεχνική αλλά και για την διοικητική τους πλέον υποστήριξη».