Η «μυθική» προσωπικότητα ενός «Μακεδόνα εξ Αρκαδίας» - Τιμή στο Ν. Μουτσόπουλο!
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ. «Αρχαιολογικές Έρευνες στη Μακεδονία. Το έργο μιας ζωής» ήταν το θέμα της ομιλίας-αντιφώνησης του ομότιμου καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, Νικόλαου Μουτσόπουλου στην εκδήλωση που οργάνωσε, το βράδυ της Κυριακής, προς τιμήν του ο Σύλλογος Αποφοίτων του ΑΠΘ, στην αίθουσα «Μανώλης Ανδρόνικος» του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Παραμονή της γιορτής του, παραμονή των εννέα δεκαετιών ζωής, που θα συμπληρώσει στις 27 Δεκεμβρίου, ο Νικόλαος Μουτσόπουλος -προσωπικότητα «μυθική» (τον χαρακτήρισε η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Αδάμ-Βελένη) «προσωπικότητα ανθρωποκεντρική, αναγεννησιακή που κινούνταν μεταξύ αρχιτεκτονικής- σχεδίου-πολιτισμού και γεωγραφίας, κατέγραφε άγνωστα μνημεία και ταπεινά λαϊκά κτίσματα, καλλιεργώντας έτσι δεξιότητες πολλών γενεών αρχιτεκτόνων» (είπε για τον τιμώμενο ο μαθητής του- πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, καθηγητής Νίκος Καλογήρου, υπογραμμίζοντας πως «δεν εχει κατανοηθεί στον βαθμό που θα έπρεπε η προσφορά του»), «καλό κ’ αγαθό/αυστηρό και τιμωρό» αλλά και… «Θεό» -κατά το «κατεβαίνει ο Θεός από τον έβδομο όροφο-ουρανό» (θυμήθηκε πως τον αποκαλούσαν οι φοιτητές του στις αρχές της δεκαετίας του ’60 , ο ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Γεώργιος Βελένης).
Στις …»Αρχαιολογικές Έρευνες στη Μακεδονία. Το έργο μιας ζωής»- τίτλο αλλά όχι περιεχόμενο της ομιλίας του τιμώμενου, που ανέβηκε στην έδρα υποβασταζόμενος από δύο φοιτητές του («δεν είχα φοιτητές- παιδιά είχα καθώς όσο ασχολήθηκα με τους φοιτητές μου -δεν ασχολήθηκα με τα φυσικά μου παιδιά» σχολίασε), χώρεσε το έργο αλλά και η γνώση μιας ζωής…
Αφηγητής γλαφυρός, με φωνή στεντόρεια, ο 89χρονος ακαδημαϊκός, ο …»Μακεδών εξ Αρκαδίας» όπως αυτοχαρακτηρίστηκε (έχει καταγωγή από τη Στεμνίτσα της Αρκαδίας, σπουδές στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο, όπου εισήχθη πρώτος και είχε καθηγητές άλλους «μύθους» της πνευματικής ζωής, όπως ο Δημήτρης Πικιώνης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, έγινε καθηγητής 31 μόλις ετών στη νεοσύστατη τότε Αρχιτεκτονική σχολή του ΑΠΘ) άρχισε τη διήγηση αυτοσαρκαζόμενος: «Δεν είχα δικαίωμα να ζω και να διδάσκω στη Μακεδονία με τα μάτια μου στη …Χαμουτζία. Έτσι ξεκίνησα την έρευνα»…
Και μαζί του ταξίδεψε και ερεύνησε και το ολιγοπληθές ακροατήριο της τιμητικής βραδιάς (λίγες δεκάδες πρώην μαθητές του οι περισσότεροι -ανάμεσα τους και ο πρώην υπουργός και πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης Σωτήρης Κούβελας, που υπενθύμισε στο τέλος της εκδήλωσης τις παρεμβάσεις του καθηγητή για τη διάσωση -μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1978- της Άνω Πόλης, των βυζαντινών ναών της Θεσσαλονίκης αλλα και της αναστήλωσης μονών του Αγίου Όρους).
Ο καθηγητής κατάφερε -όπως και τα πρώτα χρόνια της καθηγεσίας του στο ΑΠΘ, όταν δίδασκε -ελλείψει άλλων καθηγητών- όλα τα μαθήματα της Αρχιτεκτονικής, καθημερινά, επί έξι ώρες την εβδομάδα να διδάξει σε μία μόλις ώρα …και να ταξιδέψει τους ακροατές του.
– Σε οχυρώσεις και κάστρα από τον Δούναβη ως τη Θεσσαλία, με υλικό από όλα τα μνημεία που δημιούργησε ο άνθρωπος ως δημιουργικό έργο, από τη νεολιθική εποχή ως τον 14ο αιώνα,
– σε αρχιτεκτονικές προεξοχές, χαγιάτια και σαχνισιά από τα σπίτια του Φαναρίου της Κωνσταντινούπολης ως αυτα της Δυτικής Μακεδονίας,
– Σε φράγκικες εκκλησιές και γοτθικούς ναούς στη γενέθλιά του Πελοπόννησο,
– στους λιμναίους οικισμούς της Πρέσπας,
– τις βυζαντινές εκκλησιές της Καστοριάς,
– τις ανασκαφές της Ρεντίνας,
– τις λαϊκές αρχιτεκτονικές της Βέροιας,
– τα Δρακόσπιτα της Εύβοιας,
– τον αρχαίο οικισμό της Χρύσης, 12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στη Λήμνο,
– να «διδάξει» για τα χαραγμένα σταυρουδάκια στις βάσεις των κιόνων -ως δείγματα εξαγνισμού από τα παγανιστικά έθιμα των εποχών, για την ημισέληνο, που δεν σύμβολο της Τουρκίας αλλά προϋπάρχει ως συμβολο του Βυζαντίου, να μας μιλήσει για τις μυστικές γλώσσες των Κουδαρέων (των δυτικομακεδόνων μαστόρων), τις απειλητικές οχιές στα βουνά της Ροδόπης και του Αίμου, τα «αιώνια σχήματα της Σαρακατσάνικης καλύβας, την ταβέρνα του ‘Κρητικού’ με τις σαρδέλες και τις τηγανητές πατάτες, όπου συνεχιζε τα μαθήματα με τους φοιτητές του, τη μεθοδο της αποδελτίωσης που έμαθε στη Σορβόννη, τις αναβάσεις σε κορφές και τους ύπνους στα σπήλαια, τα τσιμπούρια που έμπαιναν στο κορμί των φοιτητών και του ίδιου κάνοντάς τους να θυμίζουν…»εικόνες λεπρών στα fresco του 13ου αιώνα»…
-να υπενθυμίσει την έκδοση και κυκλοφορία 550 και πλέον ογκωδών βιβλίων και δημοσιεύσεών του,
-να ευχαριστήσει ονομαστικά 30 τουλάχιστον συνεργάτες του…
Στην ομιλία για τις «Αρχαιολογικές Έρευνες στη Μακεδονία. Το έργο μιας ζωής» δεν χώρεσε η «Διαδρομή αυτογνωσίας» (τίτλος τρίτομου αυτοβιογραφικού του έργου που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2000 από τις εκδόσεις «Νησίδες» και τον ραδιοσταθμό 9.58 της ΕΡΤ, όπου ειχε κάνει ραδιοφωνικά τη μακρά αυτοβιογράφησή του) .
Είναι εκεί που «μιλά» για τον παπού του -αρχιτέκτονα Άγγελο Δεληβοριά, για τον συγγενή του Κώστα Καρυωτάκη, τους γείτονές του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και Γιώργο Σουρή, τον Μίκη Θεοδωράκη -πάντα «ψηλό και άβολο» και την καντάδα που έκαναν μαζί κάτω από τα παράθυρα μιας όμορφης κοπέλας -ένα τετράγωνο πιο κάτω από το εργοστάσιο χρωμάτων «Λουκαίτη», την εκπαιδευτική εκδρομή των φοιτητών της Αρχιτεκτονικής το Πάσχα του 1949- στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, με το πλοίο της γραμμής «Κορινθία» με παρέα τον …ασυρματιστή του πλοίου Νίκο Καββαδία .
Ο Ν.Κ. Μουτσόπουλος, αρχιτέκτων-μηχανικός Ε.Μ.Π., έχει δίπλωμα Θεολογίας από τη Θεολογική Σχολή ΑΠΘ (1963) και έχει κάνει Μεταπτυχιακές σπουδές αρχαιολογίας στη Σορβόννη και στο Institut d’ Art et d’ Archéologie, Δρ Αρχιτεκτονικής Σχολής Ε.Μ.Π. (1956). Eίναι Μέγας Άρχων Δεπουτάτος, «τῆς καθ᾽ἡμᾶς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας», του Οικουμενικού Πατριαρχείου (19.3.1967).
Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1980), της Academia Pontaniana της Νεαπόλεως (Ιταλίας) (1981), ξένος εταίρος της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών της Σόφιας (1985). Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Kliment Ohrinski της Σόφιας (Βουλγαρία) (1990), του Πανεπιστημίου Paisii Hilandarski του Plovdiv (Φιλιππουπόλεως) (2010), του Πανεπιστημίου Άγ. Κύριλλος και Μεθόδιος του Veliko Târnovo (Βουλγαρία) (2015) και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (2015). Είναι επίτιμος πρόεδρος του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του ΑΠΘ ενω του απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο του ιδρυτή της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών Marin Drinov (1985) και τo αργυρό μετάλλιο της Αssociation Espaniola de les Castillos (8.5.1985).
Πηγή: ΑΜΠΕ
Παραμονή της γιορτής του, παραμονή των εννέα δεκαετιών ζωής, που θα συμπληρώσει στις 27 Δεκεμβρίου, ο Νικόλαος Μουτσόπουλος -προσωπικότητα «μυθική» (τον χαρακτήρισε η διευθύντρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Πολυξένη Αδάμ-Βελένη) «προσωπικότητα ανθρωποκεντρική, αναγεννησιακή που κινούνταν μεταξύ αρχιτεκτονικής- σχεδίου-πολιτισμού και γεωγραφίας, κατέγραφε άγνωστα μνημεία και ταπεινά λαϊκά κτίσματα, καλλιεργώντας έτσι δεξιότητες πολλών γενεών αρχιτεκτόνων» (είπε για τον τιμώμενο ο μαθητής του- πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, καθηγητής Νίκος Καλογήρου, υπογραμμίζοντας πως «δεν εχει κατανοηθεί στον βαθμό που θα έπρεπε η προσφορά του»), «καλό κ’ αγαθό/αυστηρό και τιμωρό» αλλά και… «Θεό» -κατά το «κατεβαίνει ο Θεός από τον έβδομο όροφο-ουρανό» (θυμήθηκε πως τον αποκαλούσαν οι φοιτητές του στις αρχές της δεκαετίας του ’60 , ο ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, Γεώργιος Βελένης).
Στις …»Αρχαιολογικές Έρευνες στη Μακεδονία. Το έργο μιας ζωής»- τίτλο αλλά όχι περιεχόμενο της ομιλίας του τιμώμενου, που ανέβηκε στην έδρα υποβασταζόμενος από δύο φοιτητές του («δεν είχα φοιτητές- παιδιά είχα καθώς όσο ασχολήθηκα με τους φοιτητές μου -δεν ασχολήθηκα με τα φυσικά μου παιδιά» σχολίασε), χώρεσε το έργο αλλά και η γνώση μιας ζωής…
Αφηγητής γλαφυρός, με φωνή στεντόρεια, ο 89χρονος ακαδημαϊκός, ο …»Μακεδών εξ Αρκαδίας» όπως αυτοχαρακτηρίστηκε (έχει καταγωγή από τη Στεμνίτσα της Αρκαδίας, σπουδές στο Μετσόβειο Πολυτεχνείο, όπου εισήχθη πρώτος και είχε καθηγητές άλλους «μύθους» της πνευματικής ζωής, όπως ο Δημήτρης Πικιώνης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, έγινε καθηγητής 31 μόλις ετών στη νεοσύστατη τότε Αρχιτεκτονική σχολή του ΑΠΘ) άρχισε τη διήγηση αυτοσαρκαζόμενος: «Δεν είχα δικαίωμα να ζω και να διδάσκω στη Μακεδονία με τα μάτια μου στη …Χαμουτζία. Έτσι ξεκίνησα την έρευνα»…
Και μαζί του ταξίδεψε και ερεύνησε και το ολιγοπληθές ακροατήριο της τιμητικής βραδιάς (λίγες δεκάδες πρώην μαθητές του οι περισσότεροι -ανάμεσα τους και ο πρώην υπουργός και πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης Σωτήρης Κούβελας, που υπενθύμισε στο τέλος της εκδήλωσης τις παρεμβάσεις του καθηγητή για τη διάσωση -μετά τον καταστρεπτικό σεισμό του 1978- της Άνω Πόλης, των βυζαντινών ναών της Θεσσαλονίκης αλλα και της αναστήλωσης μονών του Αγίου Όρους).
Ο καθηγητής κατάφερε -όπως και τα πρώτα χρόνια της καθηγεσίας του στο ΑΠΘ, όταν δίδασκε -ελλείψει άλλων καθηγητών- όλα τα μαθήματα της Αρχιτεκτονικής, καθημερινά, επί έξι ώρες την εβδομάδα να διδάξει σε μία μόλις ώρα …και να ταξιδέψει τους ακροατές του.
– Σε οχυρώσεις και κάστρα από τον Δούναβη ως τη Θεσσαλία, με υλικό από όλα τα μνημεία που δημιούργησε ο άνθρωπος ως δημιουργικό έργο, από τη νεολιθική εποχή ως τον 14ο αιώνα,
– σε αρχιτεκτονικές προεξοχές, χαγιάτια και σαχνισιά από τα σπίτια του Φαναρίου της Κωνσταντινούπολης ως αυτα της Δυτικής Μακεδονίας,
– Σε φράγκικες εκκλησιές και γοτθικούς ναούς στη γενέθλιά του Πελοπόννησο,
– στους λιμναίους οικισμούς της Πρέσπας,
– τις βυζαντινές εκκλησιές της Καστοριάς,
– τις ανασκαφές της Ρεντίνας,
– τις λαϊκές αρχιτεκτονικές της Βέροιας,
– τα Δρακόσπιτα της Εύβοιας,
– τον αρχαίο οικισμό της Χρύσης, 12 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας στη Λήμνο,
– να «διδάξει» για τα χαραγμένα σταυρουδάκια στις βάσεις των κιόνων -ως δείγματα εξαγνισμού από τα παγανιστικά έθιμα των εποχών, για την ημισέληνο, που δεν σύμβολο της Τουρκίας αλλά προϋπάρχει ως συμβολο του Βυζαντίου, να μας μιλήσει για τις μυστικές γλώσσες των Κουδαρέων (των δυτικομακεδόνων μαστόρων), τις απειλητικές οχιές στα βουνά της Ροδόπης και του Αίμου, τα «αιώνια σχήματα της Σαρακατσάνικης καλύβας, την ταβέρνα του ‘Κρητικού’ με τις σαρδέλες και τις τηγανητές πατάτες, όπου συνεχιζε τα μαθήματα με τους φοιτητές του, τη μεθοδο της αποδελτίωσης που έμαθε στη Σορβόννη, τις αναβάσεις σε κορφές και τους ύπνους στα σπήλαια, τα τσιμπούρια που έμπαιναν στο κορμί των φοιτητών και του ίδιου κάνοντάς τους να θυμίζουν…»εικόνες λεπρών στα fresco του 13ου αιώνα»…
-να υπενθυμίσει την έκδοση και κυκλοφορία 550 και πλέον ογκωδών βιβλίων και δημοσιεύσεών του,
-να ευχαριστήσει ονομαστικά 30 τουλάχιστον συνεργάτες του…
Στην ομιλία για τις «Αρχαιολογικές Έρευνες στη Μακεδονία. Το έργο μιας ζωής» δεν χώρεσε η «Διαδρομή αυτογνωσίας» (τίτλος τρίτομου αυτοβιογραφικού του έργου που κυκλοφόρησε στις αρχές του 2000 από τις εκδόσεις «Νησίδες» και τον ραδιοσταθμό 9.58 της ΕΡΤ, όπου ειχε κάνει ραδιοφωνικά τη μακρά αυτοβιογράφησή του) .
Είναι εκεί που «μιλά» για τον παπού του -αρχιτέκτονα Άγγελο Δεληβοριά, για τον συγγενή του Κώστα Καρυωτάκη, τους γείτονές του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη και Γιώργο Σουρή, τον Μίκη Θεοδωράκη -πάντα «ψηλό και άβολο» και την καντάδα που έκαναν μαζί κάτω από τα παράθυρα μιας όμορφης κοπέλας -ένα τετράγωνο πιο κάτω από το εργοστάσιο χρωμάτων «Λουκαίτη», την εκπαιδευτική εκδρομή των φοιτητών της Αρχιτεκτονικής το Πάσχα του 1949- στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, με το πλοίο της γραμμής «Κορινθία» με παρέα τον …ασυρματιστή του πλοίου Νίκο Καββαδία .
Ο Ν.Κ. Μουτσόπουλος, αρχιτέκτων-μηχανικός Ε.Μ.Π., έχει δίπλωμα Θεολογίας από τη Θεολογική Σχολή ΑΠΘ (1963) και έχει κάνει Μεταπτυχιακές σπουδές αρχαιολογίας στη Σορβόννη και στο Institut d’ Art et d’ Archéologie, Δρ Αρχιτεκτονικής Σχολής Ε.Μ.Π. (1956). Eίναι Μέγας Άρχων Δεπουτάτος, «τῆς καθ᾽ἡμᾶς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας», του Οικουμενικού Πατριαρχείου (19.3.1967).
Αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (1980), της Academia Pontaniana της Νεαπόλεως (Ιταλίας) (1981), ξένος εταίρος της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών της Σόφιας (1985). Επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Kliment Ohrinski της Σόφιας (Βουλγαρία) (1990), του Πανεπιστημίου Paisii Hilandarski του Plovdiv (Φιλιππουπόλεως) (2010), του Πανεπιστημίου Άγ. Κύριλλος και Μεθόδιος του Veliko Târnovo (Βουλγαρία) (2015) και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (2015). Είναι επίτιμος πρόεδρος του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του ΑΠΘ ενω του απονεμήθηκε το χρυσό μετάλλιο του ιδρυτή της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών Marin Drinov (1985) και τo αργυρό μετάλλιο της Αssociation Espaniola de les Castillos (8.5.1985).
Πηγή: ΑΜΠΕ