Εικόνες από το μέλλον (και το παρόν)

Τον τελευταίο καιρό έχουν ενταθεί οι προσπάθειες των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων για εγκατάσταση βιομηχανικών αιολικών πάρκων (ΒΑΠΕ) ανεμογεννητριών, τόσο στον κεντρικό Πάρνωνα (Κοσμάς, Λεωνίδιο), όσο και στις βόρειες απολήξεις του (Άγιος Πέτρος, Καστριτοχώρια). Ο σχεδιασμός τους περιλαμβάνει ΒΑΠΕ εκατοντάδων ανεμογεννητριών και συστημάτων συσσωρευτών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (μπαταριών).

Το πολύμορφο κίνημα αντίστασης στην καταστροφή του βουνού, έχει διευρυνθεί, με τη συμμετοχή όλο και περισσότερων κατοίκων των χωριών του Πάρνωνα και με την συμπαράσταση επιτροπών πρωτοβουλίας, περιβαλλοντικών, οικολογικών, αθλητικών και ορειβατικών κινήσεων και συλλόγων. Ο ξεσηκωμός των κατοίκων του Κοσμά, ξεπέρασε τα όρια της μικρής τους κοινωνίας, και προβάλει μορφές αγωνιστικής κινητοποίησης και προάσπισης για ότι μας έχει απομείνει στην Αρκαδία, τη γη και τα βουνά μας.

Η Κυβέρνηση απάντησε στις 11 Δεκεμβρίου με παραπλανητικές εξαγγελίες «οικολογικού» χαρακτήρα. Συμπεριέλαβε στα «απάτητα βουνά» την περιοχή της ψηλότερης κορυφής του Πάρνωνα (43,81 τετρ. χλμ.), όταν ο συνολικός ορεινός όγκος του βουνού περιλαμβάνει δύο εκατ. τετρ. χλμ. Η ληστρική ενεργειακή εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού, δεν αφήνει ούτε μια περιοχή, μια κορυφή, μια ράχη χωρίς εγκατάσταση βιομηχανικών πάρκων ανεμογεννητριών.[i] Η καταστροφή συντελείται, ενώ ο Πάρνωνας κηρύχθηκε πρόσφατα «απόθεμα βιόσφαιρας» από την UNESCO, ενώ συμπεριλαμβάνει περιοχές Natura 2000 και Ειδικές Ζώνες Διατήρησης, ενώ διατηρεί μοναδικό φυσικό περιβάλλον με σημαντική βιοποικιλότητα χλωρίδας και άγριας πανίδας, με πλήθος ιστορικούς τόπους, μνημεία και παραδοσιακούς οικισμούς, με αισθητικά τοπία, με ήπιες παραδοσιακές δραστηριότητες και γεωργικές καλλιέργειες, αλλά και ανάπτυξη φυσιολατρικού, οικολογικού και ορειβατικού τουρισμού.

Πριν έξη μήνες (Ιούνιος 2025), ο Απόστολος Αλεξόπουλος, ομότιμος καθηγητής του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθήνας, στα πλαίσια εκπαίδευσης φοιτητών, διαπίστωσε, αποτύπωσε φωτογραφικά και μου κοινοποίησε, μια σοβαρή περιβαλλοντική παρεκτροπή στην περιοχή του αιολικού πάρκου που εκτείνεται στα όρια των χωριών Άνω Δολιανών - Κουτρούφων – Βερβαίνων, στον βόρειο Πάρνωνα. Όπως αποτυπώθηκε στο φωτογραφικό υλικό, ένα κατεστραμμένο πτερύγιο 60 μέτρων, με εμφανείς βλάβες στην επιφάνειά του, παρέμενε εγκαταλειμμένο στο χώρο της ανεμογεννήτριας που έχει στηθεί στο ψηλότερο επίπεδο του αιολικού σταθμού.

Απολογούμαι για την καθυστερημένη αντίδραση, αλλά πριν λίγες ημέρες, πήγα στην περιοχή και διαπίστωσα ότι το πτερύγιο, έξη μήνες μετά, παραμένει στο χώρο. Μια μικρή επιτόπια έρευνα, αποκάλυψε διασπορά μεγάλης ποσότητας θραυσμάτων και υλικών κατασκευής του κατεστραμμένου πτερυγίου ή άλλων οργάνων που έχουν απορριφθεί στον περιβάλλοντα χώρο και σε απόσταση έως 100-150 μέτρων από την κύρια εγκατάσταση της ανεμογεννήτριας. Ένιωσα οργή και θυμό. Με κατέκλυσαν ερωτήματα:

-Ποιοι είναι υπεύθυνοι «παραγωγοί ενέργειας» του συγκεκριμένου αιολικού σταθμού που τόσο ανεύθυνα συμπεριφέρονται, παραγνωρίζοντας τις επιπτώσεις των αστοχιών τους στο βουνό και τους κατοίκους, αποποιούμενοι των ελάχιστων αυτονόητων υποχρεώσεών τους;

-Πόσο χρονικό διάστημα παραμένει το κατεστραμμένο πτερύγιο και τα θραύσματά του στην περιοχή;

-Ποια από τα «σύνθετα» υλικά κατασκευής έχουν διαχυθεί στον περιβάλλοντα χώρο, ποια είναι η τοξικότητά τους, ποια μόλυνση του εδάφους, του υπεδάφους και του υδροφόρου ορίζοντα έχουν πιθανά προκαλέσει ή θα προκαλέσουν στο μέλλον;

-Υπάρχει διατυπωμένος κανονισμός περιβαλλοντικών επιπτώσεων και μηχανικού ελέγχου των αιολικών ΑΠΕ, με ανάλογες διαδικασίες σε καθορισμένα τακτά χρονικά διαστήματα μετά την εγκατάστασή τους;

-Ποιος είναι ο υπεύθυνος φορέας ελέγχου μηχανικών αστοχιών ή άλλων περιβαλλοντικών συμβάντων και ατυχημάτων, για τις ΑΠΕ;

-Συμμετέχουν τα αυτοδιοικητικά όργανα όλων των βαθμών στον έλεγχο των ΑΠΕ;

-Αν ένα μόνο κατεστραμμένο πτερύγιο παραμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο χώρο λειτουργίας του αιολικού σταθμού και δεν αποσύρεται, προφανώς για λόγους κόστους και αδιαφορίας για το φυσικό και ανθρώπινο περιβάλλον, τι πρόκειται να συμβεί με το σύνολο των χιλιάδων ανεμογεννητριών που η λειτουργική ζωή τους διαρκεί 20 - 25 χρόνια. Θα γίνουν τα βουνά μας νεκροταφεία ανεμογεννητριών;

Καταγγελίες και προσφυγές για παραβάσεις στο σχεδιασμό, στη χωροθέτηση και στη λειτουργία των αιολικών ΑΠΕ, έχουν γίνει πολλές και θα πυκνώσουν όσο οι βιομηχανικές ΑΠΕ υλοποιούνται με την έγκριση και την ανεπιφύλακτη στήριξη των Κυβερνήσεων˙ προσκρούουν όμως στην ανεπάρκεια των θεσμών της ισχνής μας δημοκρατίας. Δεν επαρκούν για την αντιμετώπιση της ενεργειακής καταιγίδας, που θέλει να μετατρέψει τη χώρα σε κόμβο μεταφοράς ενέργειας προς την Κεντρική Ευρώπη. Δεν απαντούν στο πως θα αντιμετωπίσουμε τους μεγάλους παίκτες του χρηματιστήριου ενέργειας και την ενεργειακή φτώχεια, για να έχουμε φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα για όλους. Χρειάζεται η συμμετοχή όλων στην οργάνωση του αγώνα,, για να μη περάσουν τα επιχειρηματικά φαραωνικά σχέδια των μεγαλοεργολάβων ενέργειας. Καμμιά νέα άδεια ΑΠΕ για ανεμογεννήτριες στην περιοχή του Πάρνωνα (καμιά στην Αρκαδία και σε όλη την Ελλάδα). Για να μείνουν ελεύθερα τα βουνά μας χωρίς αιολικά.

Προς αυτή την κατεύθυνση, η Επιτροπή Αγώνα ενάντια στην επέλαση των επιχειρηματικών ομίλων των ΑΠΕ στον Πάρνωνα, οργανώνει συνάντηση και συζήτηση, το Σάββατο 27 Δεκεμβρίου, 6 το απόγευμα, στη Φάμπρικα Πολιτισμού στο Λεωνίδιο.

                                                                                    Κώστας Ζαχαριάς

[i] Ο Πάρνωνας, και άλλες μεγάλες περιοχές της Αρκαδίας και Λακωνίας, περιλαμβάνονται στις περιοχές αιολικής προτεραιότητας (ΠΑΠ), σύμφωνα με την απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΧΩΡΣ/36777/477 για το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Περιφέρειας Πελοποννήσου (άρθρο 1, παρ. 5 και άρθρο 10), στο ΦΕΚ, τευχ. 4ο, αρ. φ. 186/10-4-2025.