Το «Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων» απονεμήθηκε στον Αρκά συγγραφέα Θανάση Βαλτινό!
Από τη Διεύθυνση Γραμμάτων της Γενικής Διεύθυνσης Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού ανακοινώνονται τα Κρατικά Βραβεία Λογοτεχνίας 2012, που αφορούν στις εκδόσεις έτους 2011, στα οποία κατέληξε η Επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας από τον «βραχύ κατάλογο» των υποψήφιων προς βράβευση έργων, μετά από επανειλημμένες συνεδρίες και μακρές συζητήσεις.
Παράλληλα, όπως επιτάσσει η νέα νομοθεσία που διέπει τον θεσμό των Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας (ν. 3905/2010), δίνεται στη δημοσιότητα το σκεπτικό βράβευσης της αρμόδιας Επιτροπής για κάθε κατηγορία.
ΜΕΓΑΛΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Απονέμεται κατά πλειοψηφία στον Θανάση Βαλτινό για το σύνολο του έργου του.
ΣΚΕΠΤΙΚΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΝΟΜΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΒΡΑΒΕΙΟΥ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΘΑΝΑΣΗ ΒΑΛΤΙΝΟ
Κορυφαίος πεζογράφος της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, σεναριογράφος, μεταφραστής του Αισχύλου και του Ευριπίδη, εκφραστής με το μοναδικό του ύφος της ψυχής και της νοοτροπίας ενός δοκιμαζόμενου λαού στη χειρότερη ίσως καμπή της νεότερης ιστορίας του, ο Θανάσης Βαλτινός τιμάται σήμερα με το Μεγάλο Βραβείο των Γραμμάτων για την συνολική προσφορά του στη νεοελληνική λογοτεχνία και ειδικότερα για την ανανέωση της μυθιστορηματικής τέχνης με ένα νέο είδος ριζοσπαστικής αφήγησης.
Από το πρωτόλειο διήγημα “Κατακαλόκαιρο” του 1958 και την εμβληματική Κάθοδο των εννιά που πρωτοδημοσίευσε το 1963, ως το πρόσφατο μυθιστόρημα του Ανάπλους του 2012, ο Θανάσης Βαλτινός δεν σταμάτησε να μας αιφνιδιάζει με τον εκπληκτικής αμεσότητας λόγο του, την αριστοτεχνική σύμπλεξη ιστορίας και μυθοπλασίας, δοκιμάζοντας πάντοτε καινοφανείς τρόπους εξιστόρησης και απορρίπτοντας το παραδοσιακό μοντέλο της αστικής μυθιστοριογραφίας.
Γεννημένος το 1932 στο χωριό Καράτουλα της Αρκαδίας, γνώρισε κατά την παιδική και εφηβική του ηλικία τις δυσκολίες των κατοχικών και μετακατοχικών χρόνων, όπως οι περισσότεροι συνομήλικοι του, δυσκολίες που στάθηκαν η πρώτη ύλη για τις μεταγενέστερες πεζογραφικές του καταθέσεις. «Παιδί» του Εμφυλίου, ζυμώθηκε με τις έριδες και την αιματηρή αναμέτρηση δυο τόσο διαφορετικών ιδεολογικά κόσμων που διεκδικούσαν όμως την ίδια Γη. Ο Βαλτινός με τρόπο υπαινικτικό, γραφή λιτή, αφήγηση πρωτοπρόσωπη και ελλειπτική, έχτισε ένα συμπαγές μυθιστορηματικό σύμπαν, με ήρωες λαϊκούς ανθρώπους, έναν οργισμένο χορό αρχαίας τραγωδίας που με τις αφτιασίδωτες μαρτυρίες του αναπαριστά το τραγικά ανθρώπινο και το ιστορικά αναπότρεπτο. Αυτό δεν σημαίνει ότι απουσιάζει η σμίλη του καλλιτέχνη. Αντιθέτως όσο πιο λαϊκή και ανεπιτήδευτη η φωνή τόσο μεγαλύτερη η συγγραφική προσπάθεια για την κατάλληλη ένταξη και προβολή της μέσα στο σώμα του κειμένου.
Οι ήρωες του Βαλτινού, όπως επισημαίνει και η κριτική “εμφανίζουν μια ηθική ακεραιότητα, διεκδικούν το παρελθόν, είναι φορείς μνήμης, δεν αποκηρύσσουν την ιστορία τους, δεν υπεκφεύγουν. Θύτες και θύματα χρησιμοποιούν την ίδια γλώσσα. Καθώς οι ρόλοι τους συχνά αντιστράφηκαν και καθώς από τη σύγκρουση κανείς στην ουσία δεν βγήκε νικητής, οι ήρωές του είναι όλοι ίσοι, φέροντας με αξιοπρέπεια τη μνήμη του πάθους τους''.
Είναι γνωστό πως ορισμένοι καταλόγισαν στον Θανάση Βαλτινό έλλειψη ιστορικής ακρίβειας, λησμονώντας ωστόσο ότι το μυθιστόρημα, όπως και ο ίδιος έχει τονίσει, δεν αποσκοπεί στη γνώση της Ιστορίας αλλά στην δημιουργία του αισθήματος της Ιστορίας. Με τα μυθιστορήματά του, ο συγγραφέας που σήμερα τιμούμε, μετέτρεψε το παρελθόν μας σε κιβωτό μνήμης τολμώντας να ονομάσει όσα λησμόνησε, παρέλειψε ή δεν τόλμησε να φανταστεί η επίσημη Ιστορία.
Εισηγητής του σκεπτικού : Nικόλαος Δαββέτας