Κόκκινα δάνεια: Τα τρία πακέτα λύσεων για ρύθμιση χρεών
Τον δρόμο για μαζικές ρυθμίσεις δανείων (φυσικών και νομικών προσώπων) εξπρές αλλά και παράθυρο για πλειστηριασμό της μοναδικής κατοικίας του δανειολήπτη αν ο τελευταίος δεν είναισυνεργάσιμος, ανοίγει ο Κώδικας Δεοντολογίας των Τραπεζών ο οποίος ενεργοποιείται με ένα χρόνο καθυστέρηση.
Ο κώδικας προβλέπει τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσει ο δανειολήπτης για να ρυθμίσει το δάνειό του. Προϋπόθεση να συνεργαστεί με την τράπεζα παρέχοντας τα απαραίτητα στοιχεία που θα ζητηθούν. Να σημειωθεί ότι ο κώδικας δημοσιεύτηκε ενώ εκκρεμεί ακόμα η διαπραγμάτευση για με τους δανειστές για τα κόκκινα δάνεια, στην οποία όπως παραδέχονται κυβερνητικά στελέχη όλα είναι ανοικτά.
Μιλώντας την Παρασκευή στο Mega ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γ. Δραγασάκης σημείωσε ότι «τίποτα δεν έχει κλείσει» στη διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, ξεκαθαρίζοντας πάντως πως σε ό,τι αφορά την πρώτη κατοικία η κυβέρνηση είναι αμετακίνητη.
Βέβαια σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Έθνος της Κυριακής ο υπουργός Οικονομίας κ. Γιώργος Σταθάκης απαντώντας σε ερώτηση αν θα υπάρξει μόνιμη ρύθμιση για την εξαίρεση της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς είχε δηλώσει πως είναι επαρκής η προστασία μέσω του «νόμου Κατσέλη» όπως τροποποιήθηκε.
Ο ίδιος είχε αναφέρει πως στη διάθεση των δανειοληπτών υπάρχουν και άλλα θεσμικά εργαλεία, όπως οι διακανονισμοί μέσω του Κώδικα Δεοντολογίας των τραπεζών. Ενώ είχε επισημάνει "ούτως ή άλλως με οδηγία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών δεν επισπεύδονται πλειστηριασμοί για την κύρια κατοικία των δανειοληπτών."
Τι προβλέπει ο Κώδικας Δεοντολογίας
Ο τροποποιημένος Κώδικας Δεοντολογίας που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ την περασμένη Πέμπτη 15 Οκτωβρίου προβλέπει πως η πρώτη υποχρεωτική ειδοποίηση της Τράπεζας προς τον οφειλέτη, φυσικό ή νομικό πρόσωπο, μπορεί να αποσταλεί μέχρι την 30η Δεκεμβρίου του 2015 για τις περιπτώσεις δανείων που συμπληρώνουν οποτεδήποτε μέχρι και την 15η Δεκεμβρίου του 2015 καθυστέρηση μεγαλύτερη των 30 ημερολογιακών ημερών.
Δηλαδή ο νέος τροποποιημένος Κώδικας Δεοντολογίας συμπτύσσει τον χρόνο της υποχρεωτικής ειδοποίησης από τις τράπεζες κατά 15 ημέρες, από τις 45 ημέρες που ήταν πριν στις 30 ημέρες πλέον. Στον Κώδικα προβλέπεται πως για την ιεράρχηση του επείγοντος της αποστολής ειδοποιήσεων, τα ιδρύματα θα λαμβάνουν υπόψη την κατηγοριοποίηση των δανείων που έχουν πραγματοποιήσει με βάση τις παραμέτρους κινδύνου.
Σε περίπτωση μη ανταπόκρισης αποστέλλεται εντός 15 ημερολογιακών ημερών από τη λήξη της προθεσμίας προειδοποιητική επιστολή, εφόσον ο αποχαρακτηρισμός αυτών των οφειλετών ως συνεργάσιμων μπορεί να έχει συνέπεια το εκπλειστηρίασμα της μοναδικής κατοικίας τους με νομικές διαδικασίες που προτίθεται να κινήσει το πιστωτικό ίδρυμα.
Για τα δάνεια που περιέρχονται σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 30 ημερολογιακών ημερών μετά τη 15η Δεκεμβρίου του 2015, η πρώτη υποχρεωτική ειδοποίηση αποστέλλεται από το ίδρυμα εντός 15 ημερολογιακών ημερών από το χρόνο συμπλήρωσης της καθυστέρησης των 30 ημερολογιακών ημερών. Βέβαια η Διαδικασία Επίλυσης Καθυστερήσεων του Κώδικα Δεοντολογίας μπορεί να ενεργοποιείται και με πρωτοβουλία του δανειολήπτη, αν ο ίδιος προσέλθει και ζητήσει εγγράφως να ενταχθεί σε αυτή ενώ δεν αφορά δανειολήπτες που είναι νομικά πρόσωπα σε καθεστώς εκκαθάρισης, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία.
"Κλειδί" για τη διευθέτηση των δανείων είναι οι έννοιες του συνεργάσιμου δανειολήπτη, και των εύλογων δαπανών διαβίωσης –σ.σ. για μια τετραμελή οικογένεια ανέρχονται στα 1.347 ευρώ καθαρά (δηλαδή χωρίς δαπάνες για φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ενοίκια ή δόσεις δανείου).
Ποιος νοείται συνεργάσιμος δανειολήπτης
Ένας οφειλέτης στο πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας χαρακτηρίζεται ως «Συνεργάσιμος» και άρα δεν κινδυνεύει να του εκπλειστηριαστεί η κατοικία του αλλά μπορεί να πετύχει και ρύθμιση όταν:
*Παρέχει πλήρη και επικαιροποιημένα στοιχεία επικοινωνίας στην Τράπεζα [αριθμούς σταθερού, κινητού τηλεφώνου και τηλεομοιοτυπίας (fax), ηλεκτρονική διεύθυνση (email), διεύθυνση κατοικίας και εργασίας],
*Είναι διαθέσιμος σε επικοινωνία με την Τράπεζα ή με όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό της και ανταποκρίνεται με ειλικρίνεια και σαφήνεια σε κλήσεις και επιστολές εντός 15 εργάσιμων ημερών,
*Γνωστοποιεί στην Τράπεζα με ειλικρίνεια πληροφορίες σχετικά με την τρέχουσα οικονομική του κατάσταση ή σχετικά με τη μεταβολή της οικονομικής του κατάστασης εντός 15 εργάσιμων ημερών από την ημέρα μεταβολής της οικονομικής του κατάστασης ή εντός 15 εργάσιμων ημερών από την ημέρα που θα ζητηθούν ανάλογες πληροφορίες από την Τράπεζα ή όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό της,
*Προβαίνει αυτοπροσώπως ή δια του αντικλήτου του, σε πλήρη και ειλικρινή γνωστοποίηση πληροφοριών προς την Τράπεζα ή όποιον ενεργεί για λογαριασμό του, οι οποίες πληροφορίες θα έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην μελλοντική οικονομική του κατάσταση, εντός 15 εργάσιμων ημερών από την ημέρα που θα περιέλθουν σε γνώση του [π.χ. εμφάνιση νέων περιουσιακών στοιχείων που θα περιέλθουν στην κυριότητά του (κληρονομιά κ.λπ.), απώλεια κυριότητας περιουσιακών στοιχείων, ανακοινώσεις απόλυσης, καταγγελίες μισθώσεων, εξαγορά ασφαλιστικών προϊόντων, κέρδη οποιασδήποτε μορφής κ.λπ.] και
*Συναινεί σε διερεύνηση εναλλακτικής πρότασης αναδιάρθρωσης με την Τράπεζα ή όποιον ενεργεί νομίμως για λογαριασμό της.
Οι συνέπειες για τους μη συνεργάσιμους
«Μη συνεργάσιμος», χαρακτηρίζεται ο δανειολήπτης που δεν ανταποκρίνεται σε όλες τις ανωτέρω υποχρεώσεις του, με τις ακόλουθες συνέπειες:
*Δυνατότητα άμεσης καταγγελίας της χρηματοδοτικής του σύμβασης
*Δυνατότητα έναρξης ενεργειών αναγκαστικής είσπραξης της απαίτησης (π.χ. επιβολή κατάσχεσης και πλειστηριασμός επί της μοναδικής κατοικίας του δανειολήπτη)
*Επιβάρυνση οφειλής με τόκους υπερημερίας και δικαστικές δαπάνες
Τα τρία πακέτα λύσεων για ρύθμιση χρεών
Ο Κώδικας Δεοντολογίας προτείνει τρία πακέτα λύσεων για ρύθμιση χρεών φυσικών και νομικών προσώπων (βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις, μακροπρόθεσμες και οριστική διευθέτηση).
Τύποι ρυθμίσεων
Βραχυπρόθεσμες ρυθμίσεις: Πρόκειται για ρυθμίσεις με διάρκεια μικρότερη των πέντε ετών και επιλέγονται συνήθως σε περιπτώσεις όπου οι δυσκολίες αποπληρωμής κρίνονται βάσιμα προσωρινές. Ενδεικτικά προτείνονται οι εξής λύσεις-επιλογές: καταβολή μόνο τόκων, μειωμένες δόσεις, περίοδο χάριτος, αναβολή πληρωμής δόσης/εων, τακτοποίηση καθυστερούμενου υπολοίπου, κεφαλαιοποίηση ληξιπρόθεσμων οφειλών.
Μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις: Αφορά ρυθμίσεις με διάρκεια μεγαλύτερη των πέντε ετών, με στόχο τη μείωση της δόσης, σε συνδυασμό με αύξηση του αριθμού τους και παράταση του χρόνου αποπληρωμής, λαμβάνοντας σε κάθε περίπτωση υπόψη συντηρητικές παραδοχές για την εκτιμώμενη μελλοντική ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη μέχρι τη λήξη του προγράμματος αποπληρωμής.
Ενδεικτικά προτείνονται οι εξής λύσεις-επιλογές: μόνιμη μείωση του επιτοκίου ή του συμβατικού περιθωρίου, αλλαγή τύπου επιτοκίου από κυμαινόμενο σε σταθερό ή αντίστροφα, παράταση της διάρκειας αποπληρωμής του δανείου, διαχωρισμός της χορήγησης, μερική διαγραφή χρεών. Επίσης προβλέπεται πρόσθετη εξασφάλιση από τον δανειολήπτη στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ευνοϊκότερης για εκείνον ρύθμισης και λειτουργική αναδιάρθρωση μιας επιχείρησης και συμφωνίες ανταλλαγής χρέους με μετοχικό κεφάλαιο.
Οριστική διευθέτηση: Στη συγκεκριμένη περίπτωση ορίζεται οποιαδήποτε μεταβολή του είδους συμβατικής σχέσης μεταξύ του πιστωτικού ιδρύματος και του δανειολήπτη ή ο τερματισμός αυτής με στόχο την οριστική τακτοποίηση της απαίτησης του πιστωτικού ιδρύματος έναντι εκείνου.
Σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να συνδυάζεται με παράδοση (εθελοντική ή υποχρεωτική) της εμπράγματης εξασφάλισης στο πιστωτικό ίδρυμα προς μείωση του συνόλου της απαίτησης ή ακόμη και με ρευστοποίηση των εξασφαλίσεων προς κάλυψη αυτής. Ενδεικτικά προτείνονται οι εξής λύσεις-επιλογές: εθελοντική παράδοση ενυπόθηκου ακινήτου, χωρίς να απαιτηθεί προσφυγή σε δικαστικές ενέργειες εκ μέρους του πιστωτικού ιδρύματος.
Μετατροπή σε χρηματοδοτική μίσθωση, πώληση και ενοικίαση, μεταβίβαση - πώληση του δανείου/αναπροσαρμοσμένο υπόλοιπο, σε άλλο ίδρυμα, πιστωτή ή χρηματοδοτικό σχήμα, ανταλλαγή με στεγαστικό δάνειο μικρότερης αξίας, διαχείριση σε εκκαθάριση, ρευστοποίηση εξασφαλίσεων. Επίσης προβλέπει και ενέργειες οριστικής διευθέτησης που μπορεί να λαμβάνονται σε περίπτωση απουσίας ή εξάντλησης των εξασφαλίσεων και αφορούν την εκκίνηση δικαστικών ενεργειών έναντι περιουσιακών στοιχείων του δανειολήπτη για την κάλυψη των απαιτήσεων του πιστωτικού ιδρύματος.
Και ο Κυβερνητικός σχεδιασμός
Την ίδια ώρα φάκελο- φάκελο τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα αλλά και η Τράπεζα της Ελλάδος εξετάζουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια κυρίως των μεγάλων επιχειρήσεων που αγγίζουν τα 60 δισ. ευρώ επί συνόλου 100 δισ. ευρώ που είναι όλα τα κόκκινα δάνεια.
Πληροφορίες αναφέρουν πως το "ξεκαθάρισμα" θα ξεκινήσει από τα "κόκκινα" δάνεια των ξενοδοχείων και των ιχθυοκαλλιεργειών. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, το σχέδιο της κυβέρνησης περιλαμβάνει ρύθμιση δανείων αν ο επιχειρηματίας έχει τη δυνατότητα να βάλει κεφάλαια, αναζήτηση επενδυτή στην περίπτωση που θα εισφέρει χρήματα ώστε να συνεχίσει η επιχείρηση αλλά και πώληση δανείου και εκποίηση ακίνητης περιουσίας αν δεν υπάρξει άλλη εναλλακτική.