Πως ήταν η Τρίπολη το ... 1894;
Μια συντροφιά Γάλλων φοιτητών –μάλλον της Αρχαιολογικής Σχολής- ξεκίνησε, από το Παρίσι, στις 2 Αυγούστου 1894 και επέστρεψε μετά, περίπου, ένα 40ήμερο, ήτοι στις 12 Σεπτ. Προορισμός του ταξιδιού, της 20μελούς συντροφιάς, ήταν η Τουρκία και η Ελλάδα, κυρίως οι αρχαιολογικοί τόποι…
Φθάνοντας στο Ναύπλιο και Άργος, θέλησαν να πορευτούν, προς Σπάρτη, οπότε, υποχρεωτικά, έπρεπε να περάσουν από την Τρίπολη… όπου έμειναν ένα βράδυ… Έμειναν ένα βράδυ –έφτασαν το απόγευμα και έφυγαν την επόμενη πριν το μεσημέρι- όπου, από την περιγραφή, που, δίνει ο «ανώνυμος» στις σημειώσεις του, παίρνουμε, κι εμείς, μια μικρή εικόνα τής, τότε, πόλης μας…:
Η παρέα, μ’ επικεφαλής, τον Δομινικανό παπά Pére Didon και οδηγό τον Έλληνα, Δελένδα, καταλύει σε ξενοδοχείο στην Τρίπολη, αφού απαλλάσσεται πληρώνοντας τα Ναυπλιακά αμαξίδια ώστε να επιστρέψουν… Παράλληλα, κλείνουν συμφωνία με πέντε τριπολίτικες άμαξες, για Σπάρτη και για την επόμενη μέρα, κανονίζοντας την τιμή σ’ ελληνικά χαρτονομίσματα… Από ‘κει και πέρα κάνουν τη βόλτα τους… Όσο για την Τρίπολη, χωρίς Αρχαιολογικά μνημεία, τους είναι αδιάφορη· όμως, τους άρεσε και μόνο επαίνους έχουνε να ‘πούνε…
Μιλούν για την κεντρική εκκλησία, τον Άγιο Βασίλειο, και τα κομψά –όπως τ’ αποκαλούν- πέριξ καφενεία… όπως, εγκωμιάζουν τους Τριπολιτσιώτες, ως φιλόξενους… Νομίζουν, ότι, ο Θηβαίος Επαμεινώνδας είναι τριπολιτσιώτης· όμως, δεν επισκέπτονται τη Μαντινεία… Στη βόλτα τους στον δρόμο των Ανακτόρων -Εθν. Αντίστασης- φθάνουν και στα ανεγειρόμενα Ανάκτορα -σήμερα, Πνευματικό Κέντρο…
Έχουν πληροφορηθεί για την καλή σαμπάνια της Τρίπολης… και τη γεύονται· τους αρέσει, πράγματι· όμως, ανοίγοντάς τη, δεν κάνει «μπαμ» όπως οι Γαλλικές… Το φιλέρι, από τότε –τον 19οαι.- έδινε ωραία σαμπάνια, και στην Τρίπολη υπήρχαν εμφιαλωτήρια… Πίνουν ρακί και μισομεθούν… αναμειγνύοντάς το με νερό… Ενθουσιάζονται με το φρέσκο κι ολόδροσο νερό μας κάτι, που, δεν μπορούσαν να γευτούν στο άνυδρο Άργος και Ναύπλιο, που, εκεί, προσπαθούσαν να σβήσουν τη δίψα τους τρώγοντας καρπούζια…!
Θα σημειώσουμε, όμως, τρία περιστατικά του που δεν τους κάνουν καλή εντύπωση:
- Πίνοντας στον καφενέ καφέδες και ρακί, ο ένας πέφτει γιατί η σαραβαλιασμένη ψάθινη καρέκλα, διαλύεται… Στο πέσιμό του, συμπαρασύρει το άλλο σαραβαλιασμένο τραπέζι με ό,τι έχει πάνω… οπότε γίνεται μούσκεμα και λερώνεται και ο ίδιος…
- Ενώ, έχει σκοτεινιάσει, και περιπατούν δύο επάνω στο πεζοδρόμιο κουβεντιάζοντας, αίφνης ο ένας χάνεται! Τι έχει συμβεί; Απλούστατα· πάτησε σε μια μπουκαπόρτα υπογείου… ενός μανάβικου… Όπως, κι εμείς, θυμηθήκαμε, η μπουκαπόρτα θα ήταν, ή σάπια και υποχώρησε ή δεν είχε εφαρμόσει καλά οπότε καθότανε μονόγοφα… Ο άνθρωπος βρέθηκε στον πάτο της βαθιάς σκάλας –περί τα 15 σκαλιά- πέφτοντας επάνω και μέσα σε καρπούζια, ντομάτες, σταφύλια… Τα πάντα ήταν θεοσκότεινα! Προσπαθεί να ‘βγει, χάνει τα γυαλιά του… Οι μπουκαπόρτες και, σήμερα, αν υπάρχει παλιός, θα θυμάται σε ποια κατάσταση ήταν… και δεν χρειαζόταν να πέσεις μέσα νύχτα, αλλά και μέρα…!
- Ενώ συμφώνησαν με τους πέντε αμαξάδες, από το βράδυ, το κόμιστρο για Σπάρτη, το πρωί οι Τριπολιτσιώτες αμαξάδες αθέτησαν το λόγο τους και ήθελαν να πληρωθούν σε γαλλικά φράγκα… ώστε, το κόμιστρο να τριπλασιαστεί! Ο Δελένδας ανακοινώνει το περιστατικό στην ομάδα η οποία τον εξουσιοδοτεί ν’ απευθυνθεί σε άλλους αμαξάδες… Αυτός πηγαίνει στην πιάτσα των αμαξιδίων, στην Κεντρική πλ. και, εκεί, διαπιστώνει, ότι, όλοι έχουν συνεννοηθεί και ζητούν να πληρωθούν σε γαλλικά… Έχουν κάνει ένα είδος εκβιαστικής απεργίας…! Οι Γάλλοι, όμως, δεν το βάζουν κάτω, και τους εκβιάζουν, πασάροντάς τους ένα χαρτί, από τον Υπουργό Σπ. Τρικούπη, στο οποίο χαρτί, έγραφε, να τύχουν αρωγής από τις, κατά τόπους, Πολιτικές και Αστυνομικές αρχές! Το επιδεικνύουν στη χωροφυλακή, οπότε, ως δια μαγείας, βγαίνουν οι άμαξες από τ’ αμαξοστάσι…!
Φεύγοντας για Σπάρτη, μέχρι, που, να φθάσουν στα σύνορα με τη Λακωνία μαγεύονται από τη φύση και ενθυμούνται «αρχαία Ελληνικά Ειδύλλια»! Από την άλλη στενοχωριούνται, που, οι βοσκοί δεν προστατεύουν τα δάση και αφήνουν τα ποίμνιά τους να βόσκουν, ελεύθερα, και να τρώνε τα αναφυόμενα μικρά βλαστάρια…!
Νίκος Γαργαλιώνης - Οδός Αρκαδίας
Υ.Γ:
Οι παρούσες πληροφορίες είναι από το βιβλίο (έκδοση 1991) «Ταξιδεύοντας από Παρίσι για Κωνσταντινούπολη, Άθω, Αθήνα, Πελοπόννησο», άγνωστου Γάλλου συγγραφέα, και, ασφαλώς, ενός από την 20μελή ομάδα… σε μετάφραση του Τριπολιτσιώτη –Πτυχ. Γαλλικής Φιλολογίας- Σοφοκλή Αγγελίδη, ιδιοκτήτη του νεοκλασικού σπιτιού, επί της Αγ. Δημητρίου 16. Όλη η Οικογένεια, περί το ’50, έφυγε από Τρίπολη… Υπήρχαν τέσσερα αγόρια: Ο ένας είχε φύγει από τη ζωή, το 1935, σε ηλικία 15 ετών, πέφτοντας από τη μαρμάρινη σκάλα του Δικαστηρίου μας, που, τότε φτιαχνόταν… Ο δεύτερος πήγε στο Παρίσι, ο τρίτος στην Αθήνα (τραπεζικός υπάλληλος) και ο Σοφοκλής στη Θεσ/νίκη όπου κάνοντας οικογένεια, όλα τα χρόνια, δούλεψε ως Συμβολαιογράφος…