Συγκινούμαι για την πατρίδα πού δοκιμάζεται… - Του αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη
Διαβάζοντας γιά τήν πορεία τῆς Ἑλληνικῆς λογοτεχνίας δέν μπορεῖς νά μήν σταθεῖς σέ ἁπλά ἀλλά τόσο σημαντικά γεγονότα, πού εἶναι ἐπίκαιρα ἰδιαιτέρως στίς μέρες μας. Ὅλοι σήμερα μιλοῦν γιά κρίση καί τήν προσδιορίζουν μέ ἕναν δικό τους τρόπο. Ἡ κρίση ὅμως δέν ἀφορᾶ στά ἀγαθά ἀλλά σ᾽αὐτά καταληγεῖ. Ἡ ἔλλειψη πολιτισμοῦ, παιδείας καί ἰδιοπροσωπίας τοῦ ἔθνους ὁδηγεῖ σέ μιζέρια, ἀνθρωπιστική κρίση καί παρακμή. Θεωροῦμε ἀναγκαῖο λοιπόν νά γυρίζουμε καί νά βλέπουμε μέ προσοχή, μέ ὅση νηφαλιότητα μποροῦμε νά ἔχουμε, τό παρελθόν μας.
Ἄς δοῦμε τί διηγεῖται ὁ Faurielὅταν δημοσίευε τά «Δημοτικά Τραγούδια» καί τόν «Θούριο»: «Κάποιος φίλος του ταξίδευε μέ ἄλλους μαζί τό 1817 στή Μακεδονία× σ᾽ἕνα χωριό, στό φοῦρνο, (πού ἦταν καί τό χάνι), συνάντησαν ἕνα νεό παιδί, ψηλό καί ὄμορφο, ἀπό τήν Ἤπειρο, πού δούλευε στό φοῦρνο. Τούς κοίταξε ὅλους προσεκτικά, καί ὕστερα ρώτησε τόν ταξιδιώτη: «Ξέρεις γράμματα;», κί ὅταν τοῦ εἶπε ναί, τόν παίρνει παράμερα καί ἐκεῖ βάζει τό χέρι στόν κόρφο καί βγάζει κάτι πού τό εἶχε κρεμασμένο σάν φυλαχτό×ἦταν ἕνα βιβλιαράκι μέ τά τραγούδια τοῦ Ρήγα. Τόν παρακαλεῖ νά τοῦ διαβάσει, ὁ ξένος τό κάνει πρόθυμα, ἀλλά ὅταν σέ λίγο σηκώνει τά μάτια του βλέπει τόν ἄλλον νά ἔχει ἀλλάξει ὁλότελα: ὁ ὄψη του φλέγεται ὁλόκληρη, τά χείλη του τρέμουν, καί δάκρυα κυλοῦν ἀπό τά μάτια του. «Πρώτη φορά σοῦ διαβάζουν τό βιβλιαράκι αὐτό;», ρωτᾶ ὁ ταξιδιώτης. «Ὄχι× πάντα παρακαλῶ τούς ταξιδιῶτες νά μοῦ διαβάζουν κάτι× τά᾽χω ἀκούσει πολλές φορές». «Κι ἔτσι συγκεινεῖσαι πάντα;» - «Πάντα» ἀπάντησε τό νέο παιδί».
Πολίτη Λίνου, Ἱστορία τῆς Νεοελληνικῆς Λογοτεχνίας, Ἀθήνα 2014, σ.128.