Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί βασική υποχρέωση του κράτους, αλλά χωρίς τη δική μας συνδρομή, τίποτα δεν επιτυγχάνεται
Υποχρέωση όλων μας είναι η πρόληψη της υποβάθμισης του περιβάλλοντος, μέσω περιβαλλοντικής συνείδησης, ενισχυόμενη από περιβαλλοντική πολιτική.
§ Οφείλουμε να προστατεύσουμε το σύνολο των φυσικών αγαθών τα οποία είναι απαραίτητα για την επιβίωση του ανθρώπου και επιπλέων να εξασφαλίσουμε καλύτερη ποιότητα ζωής, με βελτιώσεις της φύσης, όπως πλατείες, δρόμους, γεφύρια κλπ, με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και όχι να συμβάλουμε με οποιονδήποτε τρόπο στην υποβάθμισή του.
§ Στην εποχή μας η ολοένα αυξανόμενη χρήση έως και κατάχρηση των περιβαλλοντικών αγαθών, του αέρα, της θάλασσας, των τρεχούμενων νερών, του φωτός, έχει οδηγήσει στην διαπίστωση ότι τα αγαθά αυτά δεν είναι ούτε ανεξάντλητα ούτε απρόσβλητα.
§ Έχει αποδειχθεί πως κάθε αλόγιστη χρήση των αγαθών αυτών διαταράσσει ανεπανόρθωτα την ισορροπία ανάμεσα στους ζωντανούς οργανισμούς και το ζωτικό τους χώρο.
§ Είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι συνέπειες των οικολογικών καταστροφών αφορούν όλους μας.
Τα φαινόμενα παράδειγμα της ρύπανσης έχουν συλλογικό χαρακτήρα με την έννοια ότι οι ζημιογόνες συνέπειες – άμεσες, έμμεσες – θίγουν ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων.
Είναι αλήθεια ότι η οικολογική ζημία δεν είναι πάντοτε εμφανής και συνεπώς η απόδειξη της δεν είναι πάντοτε δυνατή.
Είναι όμως δυνατόν η επέλευσή της στο μέλλον να είναι πιθανή ή σίγουρη, όπως είναι δυνατόν οι συνέπειες της να έχουν χαρακτήρα επαναλαμβανόμενο.
Είναι όμως γεγονός ότι η ανάμειξη του ανθρώπου στην αναπαραγωγή φυσικών αγαθών είναι μεγάλη και όταν αυτή είναι αρνητική συνεπάγεται οικολογική καταστροφή, όταν είναι θετική συμβάλλει στην αποκατάσταση της οικολογικής ισορροπίας (αναδάσωση απορρύπανση, ποταμών, θαλασσών, λιμνών).
Βεβαίως η οικονομική ανάπτυξη και η περιβαλλοντική προστασία μπορούν να συνυπάρξουν και να ενισχύονται χωρίς να υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα και τούτο σε απάντηση των εκάστοτε φωνών διαμαρτυρίας από κάθε αντικρουόμενη ομάδα.
Μια ακόμη σημαντική παράμετρος που θα συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος είναι η δυνατότητα σε κάθε χρήστη του περιβάλλοντος να έχει το δικαίωμα κάθε φορά που προσβάλλεται περιβαλλοντικό αγαθό να μπορεί να προσφεύγει στα αρμόδια δικαστήρια, κάτι που πλέον κρίνεται επιβεβλημένο.
Να επιτραπεί δηλαδή με νομοθετική ρύθμιση η συμμετοχή του πολίτη στην αντιμετώπιση ενός προβλήματος που αφορά το κοινωνικό σύνολο, διότι η αποτελεσματικότητα του νόμου για την προστασία του περιβάλλοντος θα ήταν αναμφισβήτητα μεγαλύτερη αν η δυνατότητα παραστάσεως δινόταν σε ευρύτερο κύκλο προσώπων και κυρίως σε συλλόγους προστασίας τις φύσεως και του περιβάλλοντος, αφού με τις ισχύουσες διατάξεις μπορεί να προσφύγει μόνο όποιος έχει άμεσο, προσωπικό και ενεστώς έννομο συμφέρον, ενώ οι ενώσεις και τα σωματεία δε νομιμοποιούνται διότι το συλλογικό συμφέρον που επικαλούνται ταυτίζεται με το κοινωνικό συμφέρον, η προάσπιση του οποίου ασκείται από τα πολιτειακά όργανα (δημόσιο, οργανισμοί, τοπικής αυτοδιοίκησης, τεχνικό επιμελητήριο Ελλάδος).
§ Φυσικά κάθε πολίτης μπορεί στηριζόμενος στο δικαίωμα της προσωπικότητας, δικαίωμα χρήσεως των κοινών σε όλους και των κοινοχρήστων πραγμάτων, του οποίου απόρροια είναι και ισοδυναμεί το δικαίωμα στο περιβάλλον, η αναγνώριση και προστασία του οποίου κατοχυρώνεται από τις διατάξεις του Αστικού δικαίου να καταφεύγει στη Δικαιοσύνη, αιτούμενος την προστασία του περιβάλλοντος κάθε φορά που προσβάλλεται.
Συνεπώς με την ταύτιση του ιδιωτικού δικαιώματος στο περιβάλλον, με το δικαίωμα χρήσεως των κοινών σε όλους και των κοινοχρήστων πραγμάτων, επιτυγχάνεται πληρέστερη έννομη προστασία των περιβαλλοντικών αγαθών.
Νατάσα Γ. Πετρούλια
Δικηγόρος – Ποινικολόγος
LLM Ευρωπαϊκό Δίκαιο
Proof of education (master level)In Society, Politics and Law from - The OPen Univercity (U.K.)
Μέλος Ελληνικής Εταιρίας Εγκληματολόγων και Δημοσιολόγων