Στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το έθιμο του Αγιώργη στη Νεστάνη!

Το έθιμο του Αϊ-Γιώρη τελείται ανήμερα της εορτής του Αγίου Γεωργίου στη Νεστάνη Αρκαδίας. Οι πανηγυριστές (Αϊ-Γιωρήτες), άντρες και γυναίκες, από πολύ πρωί ανεβαίνουν στην κορυφή του βράχου του Γουλά, ο οποίος δεσπόζει πάνω από το χωριό. Οι περισσότεροι /-ες είναι ντυμένοι με την τοπική φορεσιά και κρατούν γκλίτσες στολισμένες με λουλούδια και αγριοσέλινο. Εκεί, «μέσ’ στου Γουλά τ’ αλώνι», όπως λέει και το τραγούδι της γιορτής (βλ. Παράρτημα), στήνουν τον πρώτο χορό τραγουδώντας, χωρίς τη συνοδεία οργάνων. Στη συνέχεια οι πανηγυριστές ακολουθούν αντίστροφη πορεία, κατεβαίνουν τραγουδώντας από τον Γουλά και, ακολουθώντας προκαθορισμένη διαδρομή, τερματίζουν στην κεντρική πλατεία του χωριού, όπου στήνουν και τον τελευταίο χορό της γιορτής.

Το έθιμο τελείται στο χωριό Νεστάνη Αρκαδίας, το οποίο είναι χτισμένο στους πρόποδες του Αρτεμίσιου όρους, σε απόσταση 15 χιλιομέτρων από την Τρίπολη στα σύνορα με τον Νομό Αργολίδας. Είναι ένας αμφιθεατρικός οικισμός με έντονα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως η μεγάλη πλατεία με τα πλατάνια. Πίσω από το χωριό, όπως το αντικρίζει κανείς από την πλατεία, υψώνεται ο Γουλάς, ένα επιβλητικό ύψωμα/βράχος στα ριζά του οποίου βρίσκεται η βυζαντινή μονή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Γοργοεπηκόου, που κατά τον ΙΔ΄ αιώνα και στις αρχές του ΙΕ΄ ήταν ενοριακός ναός του χωριού. Το μοναστήρι είναι χτισμένο τον 11ο αιώνα, πιθανόν πάνω σε ερείπια ιερού της Δήμητρας. Πάνω στον κακοτράχαλο βράχο του Γουλά γίνεται κάθε χρόνο ο εορτασμός του αγίου Γεωργίου. Στον βράχο αυτό βρίσκεται και ο παλιός οικισμός των Τσιπιανών -κωμόπολη που άκμασε επί Φραγκοκρατίας- τα ερείπια του οποίου ο επισκέπτης μπορεί να δει ακόμα και σήμερα. Η βασική ασχολία των κατοίκων ήταν κατά βάση αγροκτηνοτροφική. Η περιοχή την οποία ο Παυσανίας αναφέρει ως Αργόν Πεδίον, η οποία τον χειμώνα πλημμυρίζει νερό και δεν μπορεί να καλλιεργηθεί, ο μαντινειακός κάμπος και οι πλαγιές του Αρτεμισίου ήταν οι περιοχές που οι Νεστανιώτες καλλιεργούσαν τα δημητριακά τους και έβοσκαν τα αιγοπρόβατά τους.