Παρράσιο Πάρκο - Σημαντικά βήματα για τη δημιουργία στην Πελοπόννησο
Στη διάρκεια του καλοκαιριού του 2015, έγιναν σημαντικά βήματα για τη δημιουργία του Παρράσιου Πάρκου Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στην Πελοπόννησο.
Το Πάρκο θα λειτουργήσει στην ευρύτερη περιοχή του Λυκαίου Όρους και της Αρχαίας Παρασσίας που περιλαμβάνει περιοχές των Νομών Αρκαδίας - Ηλείας – Μεσσηνίας.
Τα όρια του Παρράσιου Πάρκου περιγράφονται από Μεγαλόπολη – Μαυριά – Κωτύλιο – Ανδρίτσαινα –Νέα Φιγαλεία – Αυλώνα – Ψάρι – Διαβολίτσι – Τριπόταμο – Μεγαλόπολη.
Μεταξύ 5 και 21 Ιουλίου έλαβε χώρα το 5ο Θερινό Σχολείο Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο χωριό Άνω Καρυές, στην Αρκαδία.
Σε ανακοίνωση αναφέρονται τα εξής: «Είχαμε την τύχη να φιλοξενήσουμε 12 φοιτητές, από την Ελλάδα και τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, οι οποίοι συνεργάστηκαν με καθηγητές, ειδικούς, καθώς και την τοπική κοινωνία και υποστηρικτές της ιδέας του Πάρκου για την επίτευξη των στόχων της ομάδας σχεδιασμού. Διευθυντής του Θερινού Σχολείου ήταν ο καθ. David Romano και διευθυντής της Ομάδας Σχεδιασμού του Πάρκου ο κ. Mark Davison. Διαφορετικοί τύποι εργασιών πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του 5ου Θερινού Σχολείου.
Οι φοιτητές συμμετείχαν σε μελέτες σχετικά με το χαρακτήρα του τοπίου, χαρτογράφησης μονοπατιών, σχεδιασμού και εγκατάστασης πινακίδων. Οι Έλληνες φοιτητές, υπό την καθοδήγηση της Δρ. Νότας Πάντζου, κατέγραψαν τις πολιτιστικές αξίες του Πάρκου και κατάρτισαν κατάλογο με τα νεότερα και αρχαία, κηρυγμένα και μη μνημεία και θέσεις που βρίσκονται και στους τρεις νομούς. Η ομάδα διέμενε και εργαζόταν στο χωριό των Άνω Καρυών. Το πολιτιστικό κέντρο των Άνω Καρυών, που παραχώρησε η κοινότητα στην ομάδα του Θερινού Σχολείου, χρησίμευσε ως χώρος εργασίας, συναντήσεων και διαλέξεων.
Είμαστε ευγνώμονες στην Κοινότητα των Άνω Καρυών και στο Πολιτιστικό Σωματείο ‘ ο Λύκαιος Δίας’ για την παραχώρηση του πολιτιστικού κέντρου και την αμέριστη υποστήριξη τους.
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΗΜΑΝΣΗ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ
Το 2015 επικεντρώσαμε τις προσπάθειες μας στο Μονοπάτι του Δία, το οποίο βρίσκεται υπό μελέτη και κατασκευή τα τελευταία χρόνια. Έγιναν εκτεταμένες εργασίες σχεδιασμού και χαρτογράφησης του μονοπατιού. Εφόσον απαιτείται η τοποθέτηση πινακίδων σε αρχαιολογικούς χώρους και γύρω από αυτούς, είναι σημαντικό τα μονοπάτια να σηματοδοτούνται επαρκώς και να είναι ευδιάκριτα από το κοινό. Για αυτό το λόγο, αυτό το καλοκαίρι, εξετάσαμε προσεκτικά τα μονοπάτια ώστε να κατανοήσουμε τις ανάγκες και ιδιαιτερότητες της κάθε μία περιοχής και διαδρομής. Η ομάδα σκοπεύει να τοποθετηθούν πληροφοριακές πινακίδες στα χωριά των Άνω Καρυών και της Νέδας προκειμένου να προσελκύουν τους τουρίστες και να τους παρακινούν να περπατήσουν στα μονοπάτια και να επισκεφτούν τους γειτονικούς αρχαιολογικούς χώρους.
Η αξιολόγηση του χαρακτήρα του τοπίου είναι σημαντική για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα μονοπάτια συνδέονται με το περιβάλλον. Προκειμένου να εγκαταστήσουμε τις κατάλληλες πινακίδες στα σωστά σημεία, κάθε διαδρομή χρειάστηκε να μελετηθεί διεξοδικά. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι ήδη υπάρχοντες αγροτικοί δρόμοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μονοπάτια με μερική ή καθόλου επέμβαση. Άλλες φορές, απαιτείται να χαραχθούν μονοπάτια στο τοπίο από την αρχή.
Κατά τη διάρκεια αξιολόγησης των μονοπατιών χρειάζεται να συγκεντρωθούν στοιχεία για τη γεωμορφολογία, τις υδάτινες πηγές, τη χλωρίδα και πανίδα, τα σημεία με θέα, τα κτίσματα και άλλα σημεία ενδιαφέροντος. Λαμβάνονται επίσης υπόψη τα διαφορετικά ήδη δέντρων που φυτρώνουν κοντά στα μονοπάτια: όπως καρυδιές, καστανιές, πλατάνια και βελανιδιές. Η καταγραφή τους μπορεί να μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για τις χρήσεις γης, το κλίμα, τις συνθήκες του εδάφους ή τον υδροφόρο ορίζοντα. Άλλωστε, η χρήση της γης για αγροτικούς σκοπούς είναι ένα σημαντικό μέρος της μελέτης του χαρακτήρα του τοπίου.
ΣΗΜΑΝΣΗ ΜΟΝΟΠΑΤΙΩΝ
Βασική επιδίωξη του Θερινού Σχολείου για το 2015 ήταν να ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός των πληροφοριακών πινακίδων του Πάρκου και να τοποθετηθούν πινακίδες σήμανσης των μονοπατιών γύρω από τον ιερο του Δία στο Λύκαιο Όρος.
Η ομάδα τοποθέτησε συνολικά 13 ξύλινους πάσσαλους και εγκατέστησε και ένα στεγασμένο κιόσκι στην περιοχή του Ιππόδρομου. Η πρόθεση μας είναι να συνεχίσουμε με την εγκατάσταση πινακίδων και κιοσκιών και το επόμενο καλοκαίρι, ενώ θα αναρτηθούν και οι μεταλλικές πινακίδες σήμανσης που έχουν ήδη εκτυπωθεί.
Ελπίζουμε η εγκατάσταση πινακίδων σήμανσης και πληροφόρησης σε αυτή τη γωνιά του Πάρκου να λειτουργήσει ως μοντέλο μίμησης για τις υπόλοιπες περιοχές. H εγκατάσταση πινακίδων σήμανσης των μονοπατιών αποτελεί μια πολύ σημαντική δουλειά για την ομάδα του Θερινού Σχολείου Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Για τις πινακίδες, χρειάστηκε αρχικά η αγορά ξυλείας από ντόπιο εμπορικό αντιπρόσωπο στην Τρίπολη, και στη συνέχεια η μεταφορά των ξύλινων πασσάλων στο χωρίο Άνω Καρυές, όπου τις επεξεργάστηκε και ετοίμασε για τοποθέτηση ο Tom Keating. Ο Pat Playdon με την βοήθεια και άλλων μελών του Θερινού Σχολείου, στο σύνολο 8-9 ατόμων, επέβλεψε τη μεταφορά των πασσάλων καθώς και των απαραίτητων υλικών και εργαλείων για την εγκατάσταση τους στα επιλεγμένα σημεία. Τα πληροφοριακά κιόσκια σχεδιάστηκαν και δημιουργήθηκαν στην Αθήνα με βάση τις δικές μας υποδείξεις και μεταφέρθηκαν απευθείας στον αρχαιολογικό χώρο. Ένα από αυτά, μεταφέρθηκε μερικώς συναρμολογημένο στην περιοχή του Ιπποδρόμου όπου και εγκαταστάθηκε.
Η επιλογή των κατάλληλων θέσεων για την εγκατάσταση πινακίδων σήμανσης κατά μήκος των μονοπατιών του Δία και του Πάνα είναι πολύ σημαντική και έγινε από τον Mark Davison και τα μέλη του Θερινού Σχολείου στο πλαίσιο της μελέτης του τοπίου..
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ
Τα μέλη της ομάδας σχεδιασμού του Παρράσιου Πάρκου Πολιτιστικής Κληρονομιάς συμμετείχαν σε αρκετές σημαντικές συναντήσεις και εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2015. Στις 28 Μαΐου, το πολιτιστικό σωματείο «ο Λύκαιος Δίας» πραγματοποίησε συνάντηση στην Αθήνα της οποίας προέδρευσε ο κ. Κ. Καραγιάννης. Η συζήτηση εστίασε στο μέλλον των Άνω Καρυών και πώς μπορεί να συμβάλλει η δημιουργία του Πάρκου προς αυτήν την κατεύθυνση. Στις 14 Ιουνίου, έλαβε χώρα η ετήσια γενική συνέλευση του Σωματείου «Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς» στην Αθήνα υπό την προεδρία των κ. Φ. Ζώη και Α. Δενδρινού. Σκοπός του τοπικού αυτού σωματείου, που τα μέλη του εκπροσωπούν και τους τρεις νομούς, είναι να προωθήσει την ιδέα δημιουργίας του Παρράσιου Πάρκου Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Τέλος στις 15 Ιουνίου, συναντήθηκαν στην Αθήνα μέλη του Ιδρύματος Παρράσιας Κληρονομιάς και του Σωματείου «Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς» για να συζητήσουν για τα σχέδια τους και κοινές δράσεις. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στην πρόταση χαρακτηρισμού που ετοιμάζουν ο Καθ. Κ. Κασσιός και Δρ. Δ. Παπακωνσταντίνου από το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο με απώτερο στόχο να κατατεθεί για εξέταση. Τα τελευταία δύο χρόνια, ο Καθ. Κ. Κασσιός και ο Δρ. Δ. Παπακωνστανίνου, από το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο, σε συνεργασία με μεταπτυχιακούς φοιτητές του Τμήματος Αγρονόμων/Τοπογράφων και άλλα μέλη της ομάδας σχεδιασμού του Πάρκου εργάζονται στη σύνταξη πρότασης για τον χαρακτηρισμό της περιοχής. Η ομάδα μετά από έρευνα έκρινε σωστό το Πάρκο να χαρακτηρισθεί προστατευόμενο τοπίο σύμφωνα με τον Ν. 3937/του 2011 για τη βιοποικιλότητα που αποτελεί όχημα εφαρμογής της οδηγίας για το τοπίο στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον ελληνικό χωροταξικό σχεδιασμό.
Φέτος, είχαμε την τύχη να παρακολουθήσουμε εξαιρετικές παρουσιάσεις από επισκέπτες ομιλητές στο πλαίσιο του Θερινού Σχολείου. Ο κ. Φ. Ζώης και κ. Α. Δενδρινός, ως εκπρόσωποι του Σωματείου «Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς», μίλησαν για τη δημιουργία του Πάρκου από τη σκοπιά του Σωματείου. Ο κ. Giuseppe Biagini αντιπρόεδρος του ITKI (International Traditional Knowledge Institute) αναφέρθηκε στα διαφορετικά είδη παραδοσιακής τοπικής γνώσης που το τελευταίο διάστημα μελετούνται και καταγράφονται σε διάφορες γωνιές του κόσμου. Οι κ. Θ. Χριστοφίλου και Ι. Σωτηροπούλου παρουσίασαν τη διατριβή που εκπόνησαν στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος MA in Heritage Management (University of Kent/Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), με θέμα την ανάδειξη και διαχείριση του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Τραπεζούντας στα Κυπαρίσσια. Dr. George Davis Παρουσίασε αρκετές διαλέξεις σχετικά με την γεωλογική έρευνα που εκπονεί και οργάνωσε για τους φοιτητές δύο εκπαιδευτικές εκδρομές σε γειτονικές περιοχές. Η Δρ. Νότα Πάντζου μίλησε για τη διαδικασία εγγραφής θέσεων στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομίας και αναφέρθηκε στα οφέλη της σύμβασης για την Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς.
Στις 20 Ιουλίου, η ομάδα του Θερινού Σχολείου Παρράσιο Πάρκο Πολιτιστικής Κληρονομιάς πραγματοποίησε επίσκεψη στη Νέα Φιγαλεία, στο δυτικό άκρο του Πάρκου, στο Νομό Ηλείας. Αρχικά, επισκεφτήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης και ακολούθησε συνάντηση στην αυλή του μουσείου στην οποία συμμετείχαν περίπου 35 κάτοικοι. Στη διάρκεια της συζήτησης, έγινε ένας εποικοδομητικός διάλογος για τις επιδιώξεις του Πάρκου και τα οφέλη του. Ο David Romano και η Νότα Πάντζου παρουσίασαν το σκεπτικό του Πάρκου και απάντησαν σε ερωτήσεις των κατοίκων καθώς και εκπροσώπων της τοπικής αυτοδιοίκησης και τοπικών φορέων. Αν και γεωγραφικά αυτή η γωνιά του Πάρκου διαφέρει από το ανατολικό άκρο, πρέπει να αναφέρουμε ότι και σε αυτή την περιοχή υπάρχουν αρχαίες πόλεις, τοποθεσίες και μονοπάτια ιδιαίτερου ενδιαφέροντος.»