Ένα «μνημόσυνο» στον Stephen Hawking - Του αρχιμανδρίτη, Ιακώβου Κανάκη
Ο θάνατος ενός πραγματικά μεγάλου επιστήμονα δίνει αφορμή για περισσότερη σκέψη και προβληματισμούς. Διαβάζοντας, ψηλαφίζοντας την ζωή και το επιστημονικό έργο του Hawking παραμένει κανείς εντυπωσιασμένος από τα επιστημονικά του επιτεύγματα, αλλά και ταυτόχρονα προβληματισμένος από την έλλειψη πίστης ή καλύτερα θα λέγαμε εμπιστοσύνης του «σύγχρονου Αϊνστάιν», όπως τον αποκαλούν πολλοί .
O Στήβεν Γουίλιαμ Χόκινγκ (Stephen William Hawking, 8 Ιανουαρίου 1942 – 14 Μαρτίου 2018) ήταν Βρετανός θεωρητικός φυσικός, κοσμολόγος, συγγραφέας και Διευθυντής Ερευνών στο Κέντρο Θεωρητικής Κοσμολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Αντικείμενο μελέτης του ήταν η έρευνα του σύμπαντος και ειδικότερα η ύπαρξη «μαύρων τρυπών» καθώς και η μελέτη των χαρακτηριστικών τους. Τελευταία ο Hawking τοποθετήθηκε πάνω στο ερώτημα για τη δημιουργία του Σύμπαντος . Πολλοί είναι οι επιστήμονες που εδώ και δεκαετίες έχουν προσπαθήσει να δώσουν απάντηση: «υπήρχε κάτι και αν ναι τι, πριν το Big Bang, δηλαδή τη δημιουργία του σύμπαντος;» Οι προσπάθειές τους αποδείχτηκαν μάταιες μέχρι που ο Stephen Hawking αποφάνθηκε: «Δεν υπήρχε τίποτα πριν το Big Bang» , δήλωσε πολύ απλά ο επιστήμονας, κάνοντας αναφορά στη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν. «Μπορούμε να πάρουμε ως αφετηρία του φανταστικού και αληθινού χρόνου το Νότιο Πόλο, ο οποίος είναι ένα ομαλό σημείο του διαστημικού χρόνου, όπου διατηρούνται οι νόμοι της φυσικής. Δεν υπήρχε τίποτα γύρω από το Νότιο Πόλο οπότε δεν υπήρχε τίποτα πριν το Big Bang», υπογράμμισε ο Hawking.
Δεν μπορεί να αμφιβάλλει κανείς ότι ο σπουδαίος αυτός επιστήμονας άφησε το στίγμα του στην έρευνα, δίνοντας τη σκυτάλη σε επόμενους ικανούς ερευνητές που θα κάνουν το ίδιο και αυτοί με τη σειρά τους βάζοντας το δικό τους λιθαράκι στη προσπάθεια χαρτογράφησης και ερμηνείας του κόσμου. Η όλη αυτή προσπάθεια μοιάζει και είναι σπουδαία, πρέπει όμως όλοι να έχουμε στο νου μας πόσο μικρή είναι σε σχέση με τη συνολική αλήθεια της πλάσης. Οι ίδιοι οι επιστήμονες συμφωνούν ότι έχουν γνωρίσει μόνο το 10% των δυνατοτήτων του ανθρώπινου εγκεφάλου καθώς και ένα απειροελάχιστο τμήμα του σύμπαντος.
Μοιάζει παράδοξο λοιπόν να έχουν συχνά την αίσθηση ότι είναι «θεοί». Είναι μίζερο και ειρωνικό εκ μέρους μας, της ανθρώπινης φύσης μας, να μας προσφέρει ο Θεός τόση δύναμη και συνάμα τόση ελευθερία, ώστε να φθάνουμε στο σημείο να Τον αμφισβητούμε. Και όχι μόνο αυτό, αλλά Εκείνος να μας περιμένει καρτερικά για να τον ξαναπλησιάσουμε δίνοντάς μας γι’ αυτό πολλές και καθημερινές ευκαιρίες. Έτσι, ως ελάχιστη ανταπόκριση σε αυτήν την ευεργεσία, ένας αληθινός επιστήμονας ποτέ δεν αποφαίνεται με δογματισμό, αλλά καταθέτει την άποψή του και συνεχίζει την έρευνά του.
Η τεχνολογία στην εποχή μας συνεχίζει μεν να καλπάζει προσφέροντας μεγάλες ευκολίες και ευεργεσίες στον άνθρωπο, αλλά δίνοντας ταυτόχρονα και την δυνατότητα της καταστροφής του, μιας ολικής καταστροφής. Έτσι, μια απόφανση για το ότι δεν υπήρχε τίποτα πριν από το Big Bang μοιάζει αλαζονική. Από την μια μεριά, ούτε τα στοιχεία πού συνέλεξε και κατέθεσε ο Hawking στην επιστημονική κοινότητα δεικνύουν με βεβαιότητα κάτι τέτοιο και από την άλλη, έχουμε συνηθίσει οι ανακαλύψεις και πιο ειδικά οι «θεωρίες» συχνά να αλληλοαναιρούνται ή και να αυτοαναιρούνται. Μοιάζει λίγο με θεϊκή αναγγελία, πού βρίσκεται στα όρια της ύβρεως, μια τέτοια εξαγγελία. Ωστόσο είναι σεβαστή και στο μέλλον θα αξιολογηθεί. Άραγε πίσω από την έκφραση «δεν υπήρχε τίποτα πριν από την Μεγάλη Έκρηξη» συμπεριλαμβάνεται και η ύπαρξη του Θεού; Από τα όσα έχει πει ο Hawking σε συνεντεύξεις του, δεν πίστευε στον θεό ή τουλάχιστον δεν πίστευε στον Θεό για τον οποίο μιλά ο χριστιανισμός. Προσπαθούσε επιστημονικά «να εξανθρωπήσει τον Θεό και όχι να θεοποιήσει τον άνθρωπο», όπως μπορεί να κάνει η Εκκλησία. Δεν πίστευε επίσης στην ύπαρξη παραδείσου και κολάσεως, στην ζωή μετά τον θάνατο γενικότερα. Αντίθετα, πίστευε, ότι δεν υπάρχει Θεός και ακόμα πιο ακραία ότι «ο αποικισμός σε άλλους πλανήτες θα προσφέρει αθανασία».
Τα όσα υποστήριξε ο Hawking τελικά θα αξιολογηθούν από την ιστορία, όπως προαναφέραμε. Όμως έχει ελαφρυντικά για την όποια είδους απιστία του;
Στην δύση ήταν και είναι έντονο το φαινόμενο της αθεΐας, της απιστίας, του υλισμού. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Δυστυχώς οι άνθρωποι, σε μεγάλο βαθμό, δεν γνώρισαν τον Θεό, αλλά έναν «παραποιημένο θεό», ή ακόμα και υποκατάστατα Αυτού, τα οποία όμως και ήταν φυσικό στο τέλος να αρνηθούν. Έλεγαν και λένε: «Πέθανε» ο Θεός! Όμως, δεν πέθανε ο πραγματικός Θεός, απλά εκείνοι δεν γνώρισαν το Θεό «καθώς εστίν», δεν γνώρισαν την «σάρκωση» των ιδεών στο πρόσωπο του θεανθρώπου με τον Οποίον μπορούν να έχουν ουσιαστική κοινωνία και σχέση. Ή δεν γνώρισαν στην ζωή τους έναν θεοφόρο άνθρωπο, πραγματικό «άνθρωπο του Θεού», πού μπορεί να τους οδηγήσει σε μια άλλη πραγματικότητα, σε μια νέα πορεία, σε μια νέα ζωή. Αυτός ο τύπος ανθρώπου είναι μακριά από τον «υπεράνθρωπο του Νίτσε». Δεν διαθέτει δηλαδή μόνο την ανθρώπινη σοφία, αλλά και την «άνωθεν», που δεν έχει να κάνει μόνο με την ευφυΐα, αλλά και με τον φωτισμό του νου και της καρδιάς. Έχει να κάνει με την εσωτερική καθαρότητα πού με την σειρά της οδηγεί στον θείο φωτισμό. Έτσι είναι χαρακτηριστικό, ότι ο αληθινά επιτυχημένος επιστήμονας, σε όποιον κλάδο και αν ασχοληθεί, προάγει την επιστήμη του όταν πλησιάσει τον Θεό και ο Θεός τον αντιδωρίζει με χάρη και κάνει ακόμα μεγαλύτερες ανακαλύψεις. Έτσι η ανακάλυψη έρχεται με «αποκάλυψη»! Ο Θεός του σηκώνει το παραπέτασμα και βλέπει πράγματα πού δεν βλέπουν οι άλλοι, έστω και αν έχουν τις ίδιες γνώσεις.
Ο Hawking έλεγε ότι αμφισβητεί την ύπαρξη του Θεού και το έργο της Εκκλησίας, όπως και των λειτουργών της επειδή στηρίζεται σε θαύματα. Δηλαδή στηρίζεται σε κάτι πού δεν αποδεικνύεται με την λογική, πού μάλλον είχε ο ίδιος θεοποιήσει. Το οξύμωρο όμως είναι ότι η ζωή του ήταν όλη ένα θαύμα, αφού οι επιστήμονες συνάδελφοί του ιατροί έλεγαν ότι θα έπρεπε να είχε πεθάνει πριν περίπου πενήντα χρόνια, τότε πού διαγνώστηκε η σπάνια ασθένειά του… Εκούσια ή ακούσια ζούσε το μεγαλύτερο θαύμα…το θαύμα της ζωής!