Η Μοναχή Αικατερίνη γράφει για τον Προφήτη Ησαΐα

Αποτελεί την επίπτωση της εγκατάλειψης του Θεού και συνθέτει την ερμηνεία ( Ησ. 1,4) που δίνει ο Ησαϊας  μιλώντας για τον βεβαρημένο με κρίματα λαό.

Ο αρχικός εκφυλισμός φανερώνεται κύρια στον θρησκευτικό φορμαλισμό. Είναι αναγκαίο ο λαός να στραφεί στον Θεό με ειλικρίνεια και να μη πιστεύει ότι οι θυσίες ζώων επαρκούν για να καλύψει τα κρίματά του. Αντίθετα, το αίμα των αμνών καθίσταται σύμβολο του εκχεόμενου στην πόλη ανθρώπινου αίματος (Ησ. 1,10-15).

Τίποτε όμως δεν χάνεται, με την προϋπόθεση ότι η επιστροφή στο Θεό θα είναι διαυγής (Ησ. 1,18). Αυτή πραγματοποιείται με την εγκατάλειψη των άνομων λατρευτικών συνηθειών, με την ερήμωση των υψωμάτων και των ιερών στύλων, με την αποστροφή των αλλοεθνών επιρροών.

Υπέρ των πτωχών

Η κοινωνική δικαιοσύνη είναι το θέμα που κυριαρχεί στον Ησαΐα, ο οποίος ακολουθεί πιστά τα ίχνη του Αμώς. Σε μία μακρά προφητεία (5,8-23), η οποία σχηματίσθηκε κλιμακωτά (Βλ. τα ουαί, στους στίχους 8.11.18.21.22), στρέφεται κατά των σφετεριστών, που εποφθαλμιούν τα αγαθά των άλλων αυξάνοντας τις κτηματικές τους περιουσίες. Εναντιώνεται στους γλεντοκόπους οι οποίοι αρχίζουν τα συμπόσια από το πρωί, στους ανθρώπους που με την αχαρακτήριστη υπερηφάνεια τους ανταγωνίζονται τον Θεό και επιδεικνύονται ενώπιον των άλλων ανθρώπων. Προβάλλει τη δράση του ενάντια στους διαστροφείς της ηθικής τάξης και τους δικαστές που δωροδοκούνται.

Γι' αυτή την αταξία αποδίδει μεγάλη ευθύνη στις γυναίκες, των οποίων η υπεροψία και η προκλητική τριφή περιγράφεται φωτογραφικά στο 3,16 και υπερσκελίζεται στην συνέχεια από την όχι και τόσο ασυνήθιστη εμπειρία του Εκκλησιαστή (7,26).

Η  κρίση

Η κρίση θα φανερωθεί σαν εμφύλιος πόλεμος ή εξωτερική επιδρομή ή σαν σεισμός κατά την ημέρα του Κυρίου.

 Ειδική μνεία οφείλουμε στον "ύμνο του αμπελώνος" (5,1-7), όπου η σχέση Θεός -λαός εκφράζεται με την εικόνα, καλλιεργητής - αμπελών.

Ήδη προετοιμασμένο από τον Ωσ. 10,1 και επεξεργασμένο εκ νέου από τον Ιερεμία (2,21. 6,9. 12,10) και από τον Ιεζεκιήλ (15,1-8. 17,3-10. 19,10-14), το θέμα αμπελών - λαός είναι η βάση για την κατανόηση των παραβολών όπως:

"των δολοφόνων αμπελουργών" (Ματθ. 21,33-44), της αλληγορίας της "αμπέλου" (Iωάν. 15,1) και του "εν Κανά γάμου" (Iωάν. 2,1-11).

Το κλειδί της ανάγνωσης είναι το 5,7 όπου η αντίθεση μεταξύ προσδοκίας (δικαιοσύνης) είναι επιδέξια εκφρασμένη με δύο λέξεις οι οποίες στην Εβραϊκή γλώσσα δημιουργούν ομοιοκαταληξία (mishpath = δίκαιο και mispah = έγκλημα)^. έτσι, sedaga; = δικαιοσύνη και secaqah = μίσος, κακία. (Ησ. 5,1-7).

Παραμένει το ερώτημα: ποιος μπορεί να σωθεί από τόσο κακό; Κατά τις ημέρες του Άχαζ, υιού του Ιωάθαμ, υιού του Οζίου, βασιλέως του Ιούδα, ο Ρασείμ βασιλεύς του Αράμ και Φακεέ, υιός του Ρομελίου, βασιλέως του Ισραήλ, εβάδισαν εναντίον της Ιερουσαλήμ με πολεμική διάθεση, αλλά δεν κατάφεραν  να την εκπορθήσουν.

Είναι ο λεγόμενος Συρο-Εφραϊμιτικός Πόλεμος του 734. Η Δαμασκός και η Σαμάρεια πολιορκούσαν την Ιερουσαλήμ με την πρόθεση να υποχρεώσουν τον Άχαζ να συμμαχήσει μαζί τους ενάντια στον Θαγλαθφελλασάρ ΙΙΙ.

Ο Ησαΐας απορρίπτει τη συμμαχία, αλλά δεν είναι σύμφωνος και με την αίτηση βοήθειας από την Ασσυρία. Ο Άχαζ, αντίθετα, ζητά βοήθεια. Έτσι, ο Θαγλαθφελλασάρ έχει ένα πρόσχημα για να παρέμβει στο νότο και σύντομα θα μεταβληθεί από ελευθερωτής σε κατακτητή, όπως ο Ησαΐας -ως δεινός πολιτικός - είχε προβλέψει.

Ο Προφήτης όμως είχε υποκινηθεί από μία αναγκαιότητα ακόμη πιο υψηλή, θεμελιωμένη στην Αποκάλυψη. Με δεδομένη την υπόσχεση του Θεού να ισχυροποιήσει τον θρόνο του Δαυίδ (Ψαλμός 88,27 -30), θα καταστούν μάταιες οι προσπάθειες αυτών που θέλουν να αντικαταστήσουν τον βασιλιά (Βλ. Ησ. 7 ,6).

Η αρχική αυτή άποψη είναι η σύνθεση αυτού που αναπτύσσεται ευρέως στο Δ' Bασ. 16,5-20, όπου πληροφορούμεθα τα ανοσιουργήματα του βασιλιά, την παράκληση προς τον Θαγλαθφελλασάρ, για τα αποσταλθέντα σ’ αυτόν δώρα από χρυσό και ασήμι, καθώς και για κάποια νίκη του Ασσύριου βασιλιά, που επέπεσε σαν κεραυνός επί της Δαμασκού.

Ο Άχαζ επίσης, μέτρησε τον βωμό που ευρίσκετο στην Δαμασκό και κατασκεύασε έναν όμοιο, όπου: "επετέλεσσε προσφορές και ολοκαυτώματα, έκανε σπονδές και περιεράντησε το αίμα των θυσιασθέντων σφαγείων  που ήταν τοποθετημένα στο βωμό και προορίζονταν για κοινωνία" (Δ' Βασ. 16,13).

Ο άνθρωπος που πράττει όλα αυτά δεν δύναται να αφεθεί στον Θεό και δεν είναι ικανός για τις καταστάσεις που περιγράφονται στον Ησαΐα, οι οποίες απαιτούν κάποια ιδιαίτερη πίστη. Η διήγηση στρέφεται γύρω από τη γέννηση ενός νηπίου (7,14. 8,8), περιγραφόμενο με επίθετα όλο και πιο έντονα (9,5-6. 11,1), κατ' αντιστοιχία με τους γιους του Ησαΐα, που αποτελούν επίσης σύμβολα σωτηρίας (7,8 -8,1). Το πιο ενδιαφέρον σημείο αυτών των κεφαλαίων, δηλαδή από το 7,2 έως το 8,8 παρουσιάζει μία διάρθρωση που επικεντρώνει το ενδιαφέρον της στον Εμμανουήλ.