Υπουργείο Περιβάλλοντος: "Δρομολογούμε χώρο για επικίνδυνα απόβλητα στη Μεγαλόπολη"
Δήλωση του Αναπληρωτή Υπουργού, Γιάννη Τσιρώνη, έγινε για την επιβληθείσα χρηματική ποινή από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο σχετικά με τα επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα.
"Το πρόβλημα της διαχείρισης επικινδύνων βιομηχανικών αποβλήτων υπάρχει εδώ και δεκαετίες (και σε κάθε περίπτωση από όταν θεσπίστηκε η Οδηγία 91/689, δηλ. 12/12/1993) και είναι συνυφασμένο με το συνολικότερο πρόβλημα διαχείρισης των αποβλήτων στην Ελλάδα, καθώς και των πρακτικών της ελληνικής βιομηχανίας. Η επιβολή του προστίμου ήταν αναπόφευκτη δεδομένης της υπάρχουσας κατάστασης που καθιστούσε αδύνατη την έγκαιρη πλήρη συμμόρφωση με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2009 και άμεση άρση των αιτιάσεων της απόφασης μέσα σε λίγους μήνες.
Η διαχείριση των επικινδύνων αποβλήτων σε όλη την Ευρώπη αποτελεί ευθύνη των παραγωγών τους, στο πλαίσιο της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», με οργάνωση του απαραίτητου δικτύου υποδομών. Η αντιμετώπιση του σημαντικού αυτού προβλήματος για την δημόσια υγεία και το περιβάλλον και για την περαιτέρω εναρμόνιση της χώρας μας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, αποτελεί βασικό στόχο άμεσης προτεραιότητας της εθνικής περιβαλλοντικής πολιτικής.
Η νέα ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε έχει αποδυθεί σε αγώνα δρόμου για την άρση όλων των στοιχείων της καταδικαστικής απόφασης του 2009 και πιο συγκεκριμένα:
· Θεσμοθέτηση Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (Ε.Σ.Δ.Ε.Α.) που ολοκληρώνεται εντός του Σεπτεμβρίου.
· Δημιουργία Ηλεκτρονικού Μητρώου Αποβλήτων για τηνκαταγραφή με σύγχρονο τρόπο καιπαρακολούθηση της διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων και θεσμοθέτησή του, που έχει ολοκληρωθεί.
· Πρωτοβουλίες για τις υποδομές διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων εντός της χώρας, με στόχο τη χωροθέτηση και δημιουργία εντός του 2016 χώρων διάθεσης (ΧΥΤΕΑ) περιφερειακού ή διαπεριφερειακού επιπέδου, με επιστημονική τεκμηρίωση και διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες, με στόχο την ύψιστη περιβαλλοντική προστασία σε συνθήκες αυστηρού κοινωνικού ελέγχου και αντισταθμισμάτων άρσης και αποτροπής περιβαλλοντικού κινδύνου και βεβαίως θεμιτής συμμετοχής στα ανταποδοτικά οφέλη εκμετάλλευσης.
· Πρωτοβουλίες για τη διαχείριση των «ιστορικών» αποβλήτων με απαίτησηυποβολής από τις αντίστοιχες επιχειρήσεις προγραμμάτων συμμόρφωσης για την διαχείρισή τους και υποχρέωση υλοποίησης των προγραμμάτων, αυστηρά μέχρι τον Ιούνιο του 2018. Παράλληλα, προώθηση προγράμματος αποκατάστασης ρυπασμένων χώρων σε 10 περιφέρειες της χώρας με χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ.
· Ειδικοί στοχευμένοι έλεγχοι σε περιπτώσεις μη νόμιμης διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων, όπου ήδη καταγράφονται εντυπωσιακά αποτελέσματα."
Ως προς τις υποδομές διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων εντός της χώρας:
1. Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Ε.Σ.Δ.Α. η βασική στρατηγική επιλογή για την υλοποίηση υποδομών διάθεσης Βιομηχανικών Επικινδύνων Αποβλήτων (Β.Ε.Α.) είναι ότι «Η δημιουργία των απαραίτητων υποδομών διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων θα γίνει με πρωτοβουλία και σχεδιασμό από την πολιτεία και σε εφαρμογή της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει», διασφαλίζοντας την ασφαλή χρησιμοποίηση των αποβλήτων ως πόρων κατά την παραγωγική διαδικασία.»
2. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στις υποδομές διάθεσης των Β.Ε.Α., στο επικαιροποιημένο Ε.Σ.Δ.Ε.Α. αναφέρεται η ακολουθούμενη πολιτική, βάσει της οποίας: «Οι απαιτήσεις σε υποδομές διάθεσης διαμορφώνονται κυρίως με γνώμονα τη διαχείριση σε Περιφερειακό επίπεδο, πλην νησιωτικών περιοχών, των παραγόμενων επικίνδυνων αποβλήτων και κατά προτεραιότητα στις Περιφέρειες εκείνες στις οποίες παράγονται οι μεγαλύτερες ποσότητες αυτών. Σημειώνεται πάντως ότι θα δρομολογηθεί η χωροθέτηση Χώρων Υγειονομικής Ταφής Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) και σε Περιφέρειες οι οποίες, παρότι δεν παράγουν συγκριτικά μεγάλες ποσότητες Β.Ε.Α., πληρούν άλλα κριτήρια και κυρίως την διαθεσιμότητα χώρων και την αποδοχή τοπικών παραγόντων. Σε κάθε περίπτωση, η χωροθέτηση και δημιουργία ΧΥΤΕΑ περιφερειακού ή διαπεριφερειακού επιπέδου θα αντιμετωπισθεί εντός του 2016, με επιστημονική τεκμηρίωση και διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες, με στόχο την ύψιστη περιβαλλοντική προστασία και σε συνθήκες αυστηρού κοινωνικού ελέγχου και αντισταθμισμάτων άρσης και αποτροπής της προκαλούμενης περιβαλλοντικής ζημίας.» Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία παραγωγής και τις απαιτήσεις διάθεσης (εργασίες D) ανά Περιφέρεια, το μεγαλύτερο ποσοστό Β.Ε.Α. προς διάθεση παράγεται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας (27,3%) και ακολουθούν η Αττική (26,9%), η Κεντρική Μακεδονία (18,9%), η Θεσσαλία (13,8%) ενώ για τις λοιπές Περιφέρειες τα αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονται σε πολύ χαμηλότερα τιμές. Ήδη δρομολογούνται πέντε χώροι για δημιουργία ΧΥΤΕΑ και συγκεκριμένα στις Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας (Οινόφυτα), Αττικής (Ασπρόπυργος), Δυτικής Μακεδονίας (Κοζάνη), Θεσσαλίας (Λάρισα) και Πελοποννήσου (Μεγαλόπολη), χωρίς να αποκλείονται και άλλοι.
3. Η συνολική δυναμικότητα των ΧΥΤΕΑ για διάθεση Β.Ε.Α., σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ε.Σ.Δ.Α., προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες της χώρας ανέρχεται σε 70.000 t.
4. Επιπλέον, σε σχέση με τις υποδομές, προβλέπονται και τα ακόλουθα:
Οργανικά Β.Ε.Α. που δεν μπορούν να ανακτηθούν, θα αποτεφρώνονται κατά προτεραιότητα μέσω της αξιοποίησης υφιστάμενων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και υποδομών. Όπου αυτό δεν είναι εφικτό, θα διατίθενται σε ΧΥΤΕΑ, εφόσον πληρούν τις προδιαγραφές για ταφή.
Δεν θα υφίστανται γενικώς γεωγραφικοί ή διοικητικοί περιορισμοί για την τελική διάθεση των Β.Ε.Α. Κατά προτεραιότητα θα εξυπηρετούνται οι περιοχές των πλησιέστερων στους ΧΥΤΕΑ Περιφερειών, μη αποκλειόμενης για λόγους οικονομικής βιωσιμότητας της εξυπηρέτησης άλλων Περιφερειών.
Η επιλογή της μεθόδου και της δυναμικότητας των υποδομών επεξεργασίας/ διάθεσης θα γίνεται με όρους τεχνικοοικονομικής βιωσιμότητας.
Απαιτείται συντονισμός των αρμόδιων, κατά τόπους υπηρεσιών και φορέων και συνεργασία με τους παραγωγούς Β.Ε.Α. για την οργάνωση και δημιουργία υποδομών τελικής διάθεσης.
Ειδικότερα για τη νησιωτική χώρα θα εξετασθούν κατά σειρά προτεραιότητας οι δυνατότητες (i) (συν)διάθεσης εντός χώρου βιομηχανικών εγκαταστάσεων, (ii) κατασκευής ΧΥΤΕΑ σε προκαθορισμένα νησιά για την εξυπηρέτηση των νησιωτικών Περιφερειών και (γ) θαλάσσιας μεταφοράς και εξυπηρέτησης από ηπειρωτικούς ΧΥΤΕΑ.
Για την άμεση κάλυψη των αναγκών της χώρας με δίκτυο ΧΥΤΕΑ θα δρομολογηθούν επιπλέον οι απαραίτητες ρυθμίσεις εντός του 2016 για: (α) την αξιοποίηση - διαμόρφωση των εν λειτουργία ΧΥΤΕΑ προκειμένου αυτοί να μπορούν να δεχθούν τα μη ανακτώμενα Β.Ε.Α. και (β) την αξιοποίηση εν λειτουργία εγκαταστάσεων, όπως ο αποτεφρωτήρας των ΕΑΥΜ, η τσιμεντοβιομηχανία κ.α., για την τελική διάθεση των οργανικών Β.Ε.Α., εφαρμόζοντας τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές. Θα διαμορφωθούν επαρκείς υποδομές επεξεργασίας ανακτήσιμων Β.Ε.Α., τα οποία δεν μπορούν να αξιοποιηθούν από τους παραγωγούς, για την παραγωγή εναλλακτικών πρώτων υλών και καυσίμων.
5. Για τα επικίνδυνα απόβλητα τα οποία εντάσσονται στα ρεύματα της εναλλακτικής διαχείρισης (απόβλητα έλαια, απόβλητα ηλεκτρικών στηλών και συσσωρευτών, απόβλητα από την απορρύπανση οχημάτων τέλους ζωής και από την απορρύπανση αποβλήτων ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού εξοπλισμού), οι υφιστάμενες υποδομές υπερκαλύπτουν τις ανάγκες της χώρας. Σημειώνεται ότι για τα ρεύματα αυτά οι ποσότητες που συλλέγονται – ανακυκλώνονται τα τελευταία έτη (2012 -2014) βαίνουν αυξανόμενες.