Ανδρικη υπογονιμότητα - Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε
Η υπογονιμότητα ορίζεται ως η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη και να αποκτήσει τέκνο έπειτα από τουλάχιστον ένα έτος τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία.
Σύμφωνα με τον ορισμό της υγείας, όπως αυτός έχει διατυπωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), η υπογονιμότητα αποτελεί διαταραχή της υγείας και χρήζει αντιμετώπισης. Η τεκνοποίηση και η δημιουργία οικογένειας θεωρούνται δικαίωμα του κάθε ανθρώπου.
Είναι σημαντικό να τονισθεί πως ο όρος υπογονιμότητα, αφορά εξίσου και τους άντρες και τις γυναίκες.
Όσον αφορά τα αίτια, σε ποσοστό 40% εμπλέκεται ο ανδρικός παράγοντας, στο 40% ο
Σύμφωνα με τον ορισμό της υγείας, όπως αυτός έχει διατυπωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), η υπογονιμότητα αποτελεί διαταραχή της υγείας και χρήζει αντιμετώπισης. Η τεκνοποίηση και η δημιουργία οικογένειας θεωρούνται δικαίωμα του κάθε ανθρώπου.
Είναι σημαντικό να τονισθεί πως ο όρος υπογονιμότητα, αφορά εξίσου και τους άντρες και τις γυναίκες.
Όσον αφορά τα αίτια, σε ποσοστό 40% εμπλέκεται ο ανδρικός παράγοντας, στο 40% ο
γυναικείος και στο υπόλοιπο 20% «ευθύνονται» και οι δύο.
Η υπογονιμότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα του ζευγαριού και όχι μεμονωμένα σε κάθε άτομο. Ανεξάρτητα από την ηλικία υπολογίζεται ότι περίπου 1 στα 8 ζευγάρια που προσπαθούν να κάνουν παιδί αντιμετωπίζουν κάποιο μικρό ή μεγάλο πρόβλημα υπογονιμότητας.
Περίπου 15% των ζευγαριών δεν επιτυγχάνουν εγκυμοσύνη σε ένα έτος και αναζητούν
θεραπεία για την υπογονιμότητα.
Η ανδρική γονιμότητα μπορεί να μειωθεί από:
• Συγγενείς ή επίκτητες ουρογεννητικές διαταραχές
• Κακοήθειες
• Λοιμώξεις του ουροποιητικού
• Αυξημένη θερμοκρασία του οσχέου
• Ενδοκρινικές διαταραχές
• Γενετικές ανωμαλίες
• Ανοσολογικούς παράγοντες
Προγνωστικοί παράγοντες
Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση της υπογονιμότητας είναι:
• Η διάρκεια της υπογονιμότητας
• Πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής υπογονιμότητα
• Τα αποτελέσματα της εξέτασης σπέρματος
• Η ηλικία και η κατάσταση γονιμότητας της συντρόφου
- Στη διερεύνηση της αντρικής υπογονιμότητας, πρωταρχικό ρόλο παίζει η σωστή λήψη ιατρικού ιστορικού και η κλινική εξέταση.
Κατά τη λήψη του ιστορικού, ο ιατρός θα ρωτήσει για την ύπαρξη ασθενειών, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η παρωτίτιδα, προηγηθέντα χειρουργεία στο γεννητικό σύστημα, καθώς και το σεξουαλικό ιστορικό. Επίσης, ο άντρας θα ερωτηθεί εάν έχει ή είχε επαφή με βλαπτικούς περιβαντολογικούς ή/και εργασιακούς παράγοντες, καθώς επίσης και αν έλαβε κάποια φαρμακευτική αγωγή.
Κατά την κλινική εξέταση, ο ιατρός θα ελέγξει το πέος, το όσχεο, μέσα στο οποίο βρίσκονται και οι όρχεις, την επιδιδυμίδα και τον σπερματικό πόρο που αποτελεί την οδό διέλευσης του σπέρματος από τους όρχεις και την επιδιδυμίδα προς την ουρήθρα. Τέλος, θα εξεταστούν και τα δευτερογενή σεξουαλικά χαρακτηριστικά, όπως η τριχοφυΐα, η μυϊκή μάζα και η χροιά της φωνής.
- Βασικό εργαλείο στον έλεγχο της γονιμότητας του άντρα είναι το σπερμοδιάγραμμα.
Πρέπει να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα και τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι ο όγκος του σπέρματος, η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων ανά ml σπέρματος, ο συνολικός αριθμός των σπερματοζωαρίων και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.
- Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν υπάρχουν σαφή όρια μεταξύ «φυσιολογικού» και «παθολογικού» σπερμοδιαγράμματος.
Έτσι, ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας έχει οριοθετήσει κάποιες τιμές αναφοράς, οι οποίες όταν δεν πληρούνται σε ένα σπερμοδιάγραμμα, ο άντρας έχει μειωμένες πιθανότητες να πετύχει σύλληψη με τον φυσιολογικό τρόπο.
Σε γενικές γραμμές, το σπέρμα πρέπει να έχει όγκο πάνω από 2ml, αριθμό σπερματοζωαρίων>15 εκατομμύρια ανά ml, συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων πάνω από 40 εκατομμύρια, κινητικότητα >45% γρήγορα ή μέτρια κινούμενων σπερματοζωαρίων και μορφολογία πάνω από4% φυσιολογικά σπερματοζωάρια.
Όταν στο σπερμοδιάγραμμα δεν ανευρίσκονται σπερματοζωάρια, τότε μιλάμε για αζωοσπερμία. Τα αίτια της αζωοσπερμίας είναι αποφρακτικά ή μη αποφρακτικά. Στην αποφρακτική αζωοσπερμία, τα σπερματοζωάρια που παράγονται με κανονικούς ρυθμούς στους όρχεις αδυνατούν να εξέλθουν από την ουρήθρα λόγω απόφραξης της εκφορητικής οδού του σπέρματος, (π.χ. από φλεγμονή) ή λόγω γενετικής ανωμαλίας. Η μη αποφρακτική αζωοσπερμία μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες και σύνδρομα ή σε επίκτητες καταστάσεις, όπως τραύμα, συστροφή όρχεως, όγκος όρχεως, φάρμακα, τοξικές ουσίες, ακτινοβολία κ.ά.