Μνήμες από το κάψιμο της Δόξας Γορτυνίας

Μνήμες του Γιάννη Μητράκου (Λαϊνά)

-Τότε που οι Γερμανοί κάψανε τη Δόξα (Βρετεμπούγα) Γορτυνίας

-Ο Παναγιώτης Μητράκος σώζει από του Γερμανούς τη ραπτομηχανή της μάνας του

-Η ραπτομηχανή σώζει την οικογένεια  και βοηθά το Αντάρτικο

Στις 23 Αυγούστου 1943, οι Γερμανοί, ως αντίποινα για τη δράση των Ανταρτών στην περιοχή, καίνε ολοσχερώς το χωριό Δόξα (Βρετεμπούγα) της Γορτυνίας Αρκαδίας. Την ίδια μέρα καίνε και το γειτονικό χωριό Χώρα, όπου εκτελούν 11 άτομα και τραυματίζουν πολλά. Οι Δοξώτες σώθηκαν γιατί πρόλαβαν να εγκαταλείψουν έγκαιρα το χωριό.

Ο Γιάννης Μητράκος (Λαϊνάς) –  θείος μου, αδελφός του πατέρα μου Παναγιώτη -έζησε τα γεγονότα και σε χειρόγραφο σημείωμά του για τις ρίζες της οικογένειας διασώζει το παρακάτω ανθρώπινο περιστατικό:

Εμείς οι Λαϊναίοι

Αυτά που γράφω θέλω να τα μάθουν τα παιδιά μου και τα εγγόνια μου και τα ανίψια μου.

Είμαι ο Γιάννης Μητράκος του Αγγελή και της Χαρίκλειας.

Είχα άλλα τέσσερα αδέλφια: Τη Σωτηρία, τον Μαρίνη, τον Πανάγο και τη Μαρίτσα. Έχουν φύγει από τη ζωή.

Ο Γιάννης Μητράκος, δεξιά, με το αδερφό του Παναγιώτη και τον ανιψιό του Βαγγέλη, στη Σπάρτη, στα 1960

Η μάνα μου ήταν κόρη του Πανάγου Μαραγκού και της Μαρίτσας. Ήταν από τους «Πατσιαβουραίους». Το επίθετο του παππού της ήταν Θάνος. Το έβαλε «Μαραγκός», γιατί εξασκούσε το επάγγελμα του μαραγκού.

(…) Για την ιστορία αναφέρω  (ότι)  πέντε μέρες μετά το κάψιμο του χωριού ο Παναγιώτης (ο αδελφός μου) κάπου δούλευε και ήρθε να δει τι είχαμε γίνει η γιαγιά, η θεία, η Μαρίτσα και εγώ.

Πάει να μπει στην πλατεία του χωριού, στρίβει δεξιά, η πόρτα (της εκκλησίας;) είναι ανοιχτή. Βλέπει το σκοπό Γερμανό (και) κρύφτηκε στα πουρνάρια του Αγιο-Νικόλα. Μόλις έκανε στροφή ο Γερμανός, ρίχνει μια ματιά και βλέπει τη ραπτομηχανή μας.

Πού ήταν αυτό το θάρρος;

Μπήκε μέσα, τη βούτηξε και την έκρυψε πίσω από το σπίτι. Είχαν φτιάξει μια γούβα, στη γη μέσα. Η μάνα μου είχε βάλει το γέννημα και κάτι χάλκινα σκεύη. Σήκωσε τα πουρνάρια (ο αδελφός μου ο Παναγιώτης) την έβαλε (τη ραπτομηχανή) μέσα και άρχισε να ρωτάει για εμάς.

Ακριβώς το ’45 άρχισε η Σωτήρω (η αδελφή μου) ραπτική και (έβγαζε) έσοδα για το σπίτι. Έφτιαχνε νυχτικιές, πουκάμισα και μπλούζες γυναικείες. Συνέχισε την προσπάθεια να βελτιώσει τις γνώσεις της.

Ήρθε ο εμφύλιος και οι ανταρτίνες ερχόσαντε να ράψουν  εσώρουχα και παντελόνια. Απέκτησε πολλή πείρα απάνω στη χωριάτικη ραπτική.

Το Οκτώβρη του ’48 ο Δημοκρατικός Στρατός εμπήκε στη Μπολέτα, στο Σανατόριο (της Τρίπολης), και πήρε τις κουβέρτες. Ένας λόχος ήρθε στη Δόξα και η Σωτήρω (η αδελφή μου) τους έραβε σακάκια (από τις κουβέρτες) χωρίς φόδρα. Είχε την επινόηση να φτιάξει λοξές τσέπες, να βάζουν τα χέρια μέσα, να ζεσταίνονται».

«Η μνήμη είναι στην καρδιά.»

                                                                                       Σπάρτη 11-7-2025

                                                                                     Βαγγέλης Μητράκος