Από τη μια πλευρά ο Δημοκρατικός Στρατός (Αντάρτες )και από την άλλη οι Κρατικές δυνάμεις (Αστικός Στρατός -Χωροφυλακή ) με ενίσχυση ένοπλων (Μ .Α .Υ ) πολιτών. Πολλά μέλη οικογενειών είχαν διαμοιραστεί σε αντίθετα στρατόπεδα και εμείς τα παιδιά δεν ξέραμε γιατί συνεχιζόταν ο πόλεμος και ποίοι ήταν οι εχθροί μας. Ποιοι ήταν οι νικητές και ποιοι οι ηττημένοι και γιατί χύθηκε τόσο αίμα και από τις δυο πλευρές.
Από το 1945 μέχρι το 1949 ζούσαμε στο κλίμα συνεχών επιθέσεων μεταξύ των αντιμαχομένων στρατών. Οι Συχνές επιθέσεις στη Δημητσάνα μας είχαν συνηθίσει στα πυρά .Η επικοινωνία δύσκολη με τα γύρω χωριά,ενώ αρκετοί κάτοικοι είχαν εγκαταλείψει τα σπίτια τους και για περισσότερη ασφάλεια είχαν καταφύγει ,ως ανταρτόπληκτοι, στη Δημητσάνα .Στην Αθήνα πηγαίναμε με τη συνοδεία φάλαγγας του στρατού μέσα σε φορτηγά..΄Έκανα ένα τέτοιο ταξίδι το 1946 για λόγους υγείας των γονιών μου.
Αξέχαστη και τρομερή εμπειρία. Το Πάσχα της ίδιας χρονιάς ,ενώ συμπατριώτες μας από την Αθήνα ταξίδευαν με τον ίδιο τρόπο για τη Δημητσάνα,δέχτηκαν επίθεση από ενέδρα λίγο έξω από τη Δημητσάνα και στο επεισόδιο αυτό σκοτώθηκε η φίλη μου η Καιτούλα Ρηγόπουλου, μόλις 8 ετών ,με τη μαμά της ,ενώ εγώ την περίμενα με λαχτάρα να παίξουμε. Θύματα και από τις δύο πλευρές θρήνησαν πολλές οικογένειες,ενώ οι μάχες εκτυλίσσονταν σε πολλά μέρη της χώρας.
Τι συναισθήματα ζήσαμε σαν παιδιά ,κάτω από αυτές τις συνθήκες...! Ανήσυχα παιδικά χρόνια με στερήσεις, φόβο και αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα. Η αγωνία των μεγάλων επηρέαζε κάθε κίνηση ξενοιασιάς. Τα παιχνίδια των αγοριών στις γειτονιές ήταν αναπαράσταση των όσων ζούσαν. Συνήθως έπαιζαν πετροπόλεμο στις γειτονιές ή μάζευαν κάλυκες από σφαίρες αδέσποτες που έβρισκαν στην περιοχή και υποδύονταν τους αντάρτες και τους χωροφύλακες.
Η Μάχη της Δημητσάνας ήταν το κορύφωμα όλης της αγωνίας,της ανασφάλειας και του φόβου για τη ζωή μας,χωρίς να καταλαβαίνουμε γιατί η Δημητσάνα ήταν σημαντικός στόχος. Ξεκίνησε το πρωινό της 30ης Αυγούστου 1948 με επίθεση περίπου 1200 ανταρτών εναντίον της Πόλης μας που την υπερασπιζόταν μονάδες της Χωροφυλακής και ένοπλοι Μ .Α .Υ, συνολικά 350 άνδρες που τους βοηθούσαν 60 περίπου πολίτες της Δημητσάνας με επικεφαλής τον παπά- Ανδρέα Βωβό. Η ισχυρή άμυνα των ανδρών της Χωροφυλακής,αρχικά από τα φυλάκια του Λόφου της Αγίας Παρασκευής ,με άμεση ανταπόκριση από τον απέναντι λόφο του Κάστρου και αργότερα η επέμβαση των αεροσκαφών της Αεροπορίας οδήγησε σε δεινή ήττα τους επιτιθέμενους που άφησαν στο πεδίο της μάχης περίπου 108 νεκρούς ,ενώ στην άμυνα της πόλης έπεσαν 11 άνδρες της χωροφυλακής και δύο πολίτες. Οι τελευταίοι κηδεύτηκαν ομαδικά και ετάφησαν στο Νεκροταφείο της πόλης. Τα 13 φέρετρα είχαν παραταθεί σε σειρές στην Εκκλησία της Αγίας Κυριακής και ο κόσμος τους τίμησε ως ήρωες και εξακολουθεί μέχρι σήμερα να τους αποδίδει τιμές. Τα θύματα των αντιπάλων,δεν είχαν ασφαλώς την ίδια τύχη που ετάφησαν όπου βρέθηκαν στην περιοχή της Μπολιάνας κυρίως ,χωρίς αποχαιρετισμούς.
Ακόμα και σήμερα ,μετά από τόσα χρόνια δεν μπόρεσα να καταλάβω αυτό τον εμφύλιο σπαραγμό που έγινε αιτία να βυθιστούν στο πένθος αμέτρητες και αφανείς οικογένειες και από τις δύο πλευρές.
Προσωπικά τη μέρα αυτή ξαναζώ τη δική μας οικογενειακή τραγωδία .Ο αδελφός μου Κώστας Σακελλαρίου,μόλις 11 ετών ,ήταν μία παράπλευρη απώλεια της εποχής, που δεν καταγράφεται στα επίσημα θύματα της μάχης,γιατί σκοτώθηκε 5 μήνες αργότερα , στις 20 Φεβρουαρίου 1949 ,όταν παίζοντας με τους φίλους του ανακάλυψε βλήμα όλμου κάτω από τη γέφυρα ,στην είσοδο της πόλης ,από τα πολλά που είχαν πέσει στην περιοχή και δεν είχαν εκκαθαριστεί ,όπως θα έπρεπε και ασφαλώς κανένας δεν γνώριζε εάν το βλήμα προερχόταν από τον ένα στρατό ή τον άλλο.
Ωστόσο θεωρήθηκε λάφυρο από τα παιδιά της παρέας που δεν είχαν συναίσθηση του κινδύνου και έπαιζαν μαζί του ,όπως περιγράφεται στο βιβλίο << Τώρα θα Δεις >> του στενού φίλου του Δημήτρη Γκιώνη,αλλά τελικά εξερράγη στα χέρια του αδελφού μου,όταν το μετέφερε στο μαγαζί του πατέρα μας. Το βίαιο σβήσιμο των παιδικών ονείρων,όσα χρόνια και αν περάσουν,φέρνει στην επιφάνεια την κρυφή πίκρα που άφησαν τα γεγονότα του εμφυλίου και πάντα ανανεώνεται τέτοια μέρα. Ο επίσημος εορτασμός της μέρας αυτής με κάνει να σκέπτομαι ιδιαίτερα όλα τα αθώα θύματα του εμφυλίου και τις παράπλευρες απώλειες που ήταν πάρα πολλές σε όλη την Ελλάδα,χωρίς αναφορές και αποδόσεις τιμών και εξακολουθώ να μην κατανοώ το νόημα του εμφυλίου που θεωρώ κατάρα για τον τόπο μας.
Ας ελπίζουμε και ας ευχηθούμε οι εμπειρίες αυτές να παραμείνουν στην ιστορία και να αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή στις νεώτερες γενιές.
Βασιλική Αντωνιάδου - Οι Φίλοι της Δημητσάνας
