Τα Βυτιναίικα της Ηλείας και η σχέση τους με την Γορτυνία!
Πόσοι γνωρίζετε ότι στην γειτονική Ηλεία υπάρχει ένα χωριό που λέγεται Βυτιναίικα; Και ότι η ιστορία αυτου του χωριού έχει άμεση σύνδεση με την Αρκαδία και δη τη Γορτυνία;
Τα Βυτιναίικα λοιπόν - όπως διαβάζουμε στο ιστολόγιο vytinaiika.blogspot.gr- είναι ένα σχετικά μικρό χωριό δυτικά του Πύργου, μεταξύ της Ηλειακής πρωτεύουσας και του επινείου της Κατακόλου. Είναι χτισμένα στη νότια πλαγιά μιας χαμηλής λοφοσειράς που εκτείνεται από τον Πύργο μέχρι το ακρωτήριο Ιχθύς, σε μέσο υψόμετρο 58 μέτρων.
Ιδρύθηκαν το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα από κατοίκους της Βυτίνας Αρκαδίας, οι οποίοι αρχικά μετέβαιναν νομαδικά στην πεδινή Ηλεία με τα ποίμνιά τους ή για την καλλιέργεια της σταφίδας και σταδιακά εγκαταστάθηκαν μονίμως, αφού εκχέρσωσαν τη γη και απέκτησαν δικά τους κτήματα.
Η Βυτίνα είναι ένα ιστορικό κεφαλοχώρι της Γορτυνίας, στους πρόποδες του όρους Μαινάλου, κάτω από τη σπηλιά στην οποίαν η Ρέα γέννησε το Δία. Σε μικρή απόσταση υπήρχε η αρκαδική πόλη Μεθύδριον. Κατά πάσα πιθανότητα η Βυτίνα διεδέχθη τον παρηκμασμένο Μεθύδριον τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες. Σε αφάνεια κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας αλλά χωρίς εγκατεστημένο τουρκικό πληθυσμό, καθώς αποτελούσε βακούφι αφιερωμένο στη Βαλιδέ Σουλτάνα, η Βυτίνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση και χαρακτηρίσθηκε ως "ο φούρνος της Επαναστάσεως", καθώς οι φούρνοι της τροφοδοτούσαν τα στρατεύματα της Πελοποννήσου.
Ο λόφος στον οποίον είναι χτισμένο το χωριό περιβάλλεται από πεδιάδες και χαμηλά βουνά, πράγμα που εξασφαλίζει μεγάλη θέα μέχρι την Κυπαρισσία, τα βουνά της Αρκαδίας, τη Ζάκυνθο, την Κεφαλλονιά και φυσικά τη θάλασσα του Ιονίου.
Στον ευρύτερο χώρο του χωριού μας βρισκόταν στην αρχαιότητα η ηλειακή πόλη Λετρίνοι, από την οποίαν όμως δεν υπάρχουν ερείπια, καθώς ήδη από το 2ο αιώνα μ.Χ., εποχή κατά την οποία επισκέφθηκε την περιοχή ο περιηγητής Παυσανίας, η πόλη είχε συρρικνωθεί, ο ναός της Αλφειαίας Αρτέμιδος είχε ερειπωθεί και μέρος της είχε χαθεί κάτω από τα νερά της "αενάου" λίμνης της περιοχής.
Στους Λετρίνους, σύμφωνα με τον Όμηρο βρισκόταν ο τάφος του Πέλοπος. Η μετακομιδή των λειψάνων του Πέλοπος ήταν, σύμφωνα με χρησμό, απαραίτητη προϋπόθεση για την άλωση της Τροίας από τους Αχαιούς.
Η "αέναος" λίμνη που περιγράφει ο Παυσανίας, νοτίως του χωριού μας, ήταν γνωστή στους νεώτερους χρόνους με το όνομα Μουριά. Από αυτή τη λίμνη ονομάστηκε Μουριά η ευρύτερη περιοχή, στη συνέχεια όλη η Ηλεία και τελικά ολόκληρη η Πελοπόννησος ονομάστηκε στους μεσαιωνικούς χρόνους Μοριάς. Δυστυχώς η Μουριά αποξηράνθηκε και εξαφανίσθηκε, στερώντας από την περιοχή ένα σημαντικό βιότοπο με πλούσια ιχθυοτροφεία, αλλά και ένα γεωγραφικό τόπο με μεγάλο ιστορικό ενδιαφέρον.
Τα Βυτιναίικα υπήρξαν κατά τον εικοστό αιώνα Κοινότητα, η οποία όμως το 2000 υπήχθη ως Δημοτικό Διαμέρισμα στο Δήμο Πύργου. Σήμερα αριθμούν περί τους τριακόσιους κατοίκους.
Είναι ένα μικρό χωριό, έξω από σημαντικές οδικές αρτηρίες, που σπάνια απεικονίζουν οι χάρτες. Δεν έχουν μακραίωνη ιστορία, ούτε ιδιαίτερο γεωγραφικό διαμελισμό, ούτε σημαντικά μνημεία.